ΚΩΣΤΑΣ ΒΑΛΕΤΑΣ - 4
ΘΕΣΕΙΣ
Κώστας Βαλέτας
(γένν. 1939)
Πεζογράφος,
Θεατρικός συγγραφέας,
Κριτικός,
Δοκιμιογράφος,
Ανθολόγος Ετήσιων τόμων
Ποίησης,
Μεταφραστής,
Εκδότης περ. «Αίμος»
Εκδότης/Δντής περ.
«Αιολικά Γράμματα»
Κώστας Βαλέτας:
Ξεκίνησα με το διήγημα, που έβγαλα το πρώτο
μου βιβλίο, όντας ακόμα φοιτητής της Νομικής Σχολής Αθηνών, αρχές-αρχές της
δεκαετίας του 1960.
Απ’
την αρχή ήμουνα σίγουρος ότι τα «γράμματα» θα είναι η επόμενη ζωή μου, το
μέλλον μου.
Πρώτα-πρώτα υπάρχει, αυτό που θεωρώ εγώ,
«τραγωδία» εκείνων που βγάζουν ένα βιβλίο και μετά εξαφανίζονται. Παραδείγματα
παλαιότερα, μεγάλων μορφών της λογοτεχνίας όπως ο Καβάφης, κι’ όταν λέω
«μεγάλων μορφών» όχι μόνον της Ελλάδας αλλά της παγκόσμιας λογοτεχνίας, γιατί
αυτή είναι η άποψή μου για τον Καβάφη, όπου δεν είναι ότι έβγαλε ένα βιβλίο –
αυτό δεν σημαίνει ότι είναι περιστασιακή η σχέση του με τη λογοτεχνία, αλλά
είναι όλη του η ύπαρξη αφοσιωμένη στην τέχνη.
Οι δημιουργοί που κάνουν μία εμφάνιση, το
πολύ δύο εμφανίσεις, ή παρασύρονται από άλλες καταστάσεις της ανθρώπινης ζωής
(του χαρακτήρα τους), συνήθως αρνητικές, αλλά τελικά απομακρύνονται από τη δημιουργία.
Το παράδειγμα του Καβάφη όμως, που ισχύει και
για μερικούς άλλους, γιατί ο Καβάφης είναι δοσμένος στη λογοτεχνία, οφείλεται
κυρίως στην «τελειομορφία» του Καβάφη, γιατί ο Καβάφης είναι ανικανοποίητος και
θέλει όλο να διορθώνει και να βελτιώνει το έργο του.
Ανάλογο βέβαια παράδειγμα είναι ο Σολωμός.
Σαν κριτικός το πάθος της κριτικής συνδέεται
με το όλο πάθος που έχει ο δημιουργός
για τη λογοτεχνία.
Αν δεν τον ικανοποιεί κάτι πρωτότυπο δικό
του, καταφεύγει στα έργα άλλων, είτε σαν μεταφραστής είτε σαν κριτικός και
σχολιαστής.
Εκτός όμως από πεζογράφος και κριτικός
παρασύρθηκα και στην εκδοτική δουλειά, γιατί κι’ αυτό είναι μέσα σ’ ολόκληρο το
παιχνίδι της λογοτεχνίας.
Στο πρώτο περιοδικό που είχα την ιδιότητα
του συνεργάτη, αν και βέβαια συμμετείχα στο όλο εκδοτικό εγχείρημα, ήταν το
περιοδικό «Αιολικά Γράμματα», το οποίο ξεκίνησε ο πατέρας μου, ο Γιώργος
Βαλέτας, μέσα στην περίοδο της δικτατορίας.
Βέβαια τότε πολλοί λογοτέχνες το επέκριναν,
διότι πίστευαν ότι σε μία περίοδο δικτατορίας πρέπει να σιωπούν τα πάντα και να
μην εκφράζωνται οι δημιουργοί.
Εγώ, όμως, είχα τελείως διαφορετική γνώμη
διότι η τέχνη και τα γράμματα δεν πρέπει να εγκαταλείπωνται ούτε στιγμή.
Επίσης, ούτε εμείς ξέραμε τότε ότι η
δικτατορία θα κρατούσε επτά χρόνια. Μπορούσε να κρατήσει και σαράντα χρόνια και
παραπάνω, όπως στην Ισπανία, στη Πορτογαλία και αργότερα στη Χιλή.
Απ’ τη στιγμή που ανέλαβα πλήρως τη
διεύθυνση του περιοδικού «Αιολικά Γράμματα» η ευθύνη πολλαπλασιάστηκε και
υποσχέθηκα, τηρώντας μέχρι τώρα την υπόσχεσή μου, ότι όσο ζω να εκδίδω τα
«Αιολικά Γράμματα», που είναι σήμερα το μακροβιότερο λογοτεχνικό περιοδικό στη
χώρα μας.
Η ευθύνη της έκδοσης ενός λογοτεχνικού
περιοδικού είναι τεράστια. Για κάθε τυπογραφικό λάθος είσαι υπεύθυνος γι’ αυτό
και ο κόσμος σε αποδοκιμάζει.
Κάθε περιοδικό έχει το ύφος του και τη
γραμμή του, τα προτερήματα και τα ελαττώματά του. Τίποτα δεν είναι τέλειο.
Όμως ένα λογοτεχνικό περιοδικό έχει χρέος να
προσφέρει κάτι σοβαρό στους αναγνώστες του, να υπηρετεί το δίκαιο και την
αλήθεια.
Ένα περιοδικό μπορεί να υποπέσει σε τρομερά
λάθη ακόμα και σε εγκλήματα. Παράδειγμα οι αρνητές του Σολωμού.
Για
μένα
ο δημιουργός έχει το
καθήκον να υπηρετεί τη δικαιοσύνη και το συμφέρον του λαού και τους απλούς
ανθρώπους.
Κώστας Βαλέτας:
Οι επιδράσεις είναι πολλές και δεν είναι
εύκολο κανείς να τις αριθμήσει.
Έπαιξε ρόλο στους περισσότερους δημιουργούς
η ρωσική και η γαλλική λογοτεχνία.
Συνεχίζω
την πορεία που επέλεξα από την αρχή, αποκηρύσσοντας το πρώτο μου βιβλίο, αν
και μία παρόμοια πράξη είναι πολλές φορές βλακώδης.
Κώστας Βαλέτας:
Εκείνο
που γνωρίζω για τον εαυτό μου είναι ότι είμαι διηγηματογράφος κυρίως.
Μπορεί να ασχολήθηκα και με το μυθιστόρημα,
ακόμα και με την ποίηση, κυρίως με την κριτική.
Η ΕΝΑΣΧΟΛΗΣΗ ΜΕ
ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΑ ΕΙΔΗ ΕΚΦΡΑΣΗΣ:
Κώστας Βαλέτας:
Το θέατρο είναι μία μεγάλη δουλειά με την
οποία δεν ασχολήθηκα όσο ίσως έπρεπε.
Η
κριτική είναι μέσα στο παιχνίδι ενός δημιουργού γιατί πρέπει να δεις πώς
σκέπτονται και πώς εκφράζονται οι άλλοι δημιουργοί.
Κάποτε μία λογοτέχνιδα
μου εκμυστηρεύθηκε ότι δεν διαβάζει άλλους λογοτέχνες για να μη δεχθεί την
επιρροή τους. Μ’ αυτή τη γνώμη διαφωνώ πλήρως.
Η
λογοτεχνία είναι τόσο ευρύ πεδίο ώστε μπορεί κανείς να ασχοληθεί με όλες τις
μορφές της τέχνης. Και τα παραδείγματα είναι πολλά.
Λόγος Έμφρων