Έλλη Λαμπρίδη
«Θέση του H.G. Wells
στην
Αγγλική λογοτεχνία»
δοκίμιο,
1939
[
Επιλεγέντα αποσπάσματα
από
το δοκίμιο
της
Έλλης Λαμπρίδη
«Θέση του Η.G.
Wells
στην Αγγλική λογοτεχνία»
Το
δοκίμιο-άρθρο δημοσιεύθηκε
στο
περ. «Νεοελληνική Λογοτεχνία» (1939) ]
«Θέση του H.G. Wells
στην Αγγλική Λογοτεχνία»
Το πέρασμα του Η. G. Wells τον περασμένο μήνα από την Αθήνα, καθιστά
επίκαιρη την ερώτηση ως προς τη λογοτεχνική αξία του τεράστιου έργου του.
Ο Wells είναι από τους συγγραφείς εκείνους, που αναμφισβήτητα επέτυχαν
στη ζωή τους και που επί δέκα-είκοσι χρόνια ιδίως μετά τον πόλεμο [:εννοεί
Πρώτο παγκόσμιο], αντιπροσώπευε στα μάτια των αγγλομαθών ξένων την πνευματική
ζωή της πατρίδας του. Γερά μορφωμένος στις θετικές και τεχνικές επιστήμες,
εμφανίστηκε στη λογοτεχνία με εντυπωσιακά έργα, που μπορεί κανείς να
υποδιαιρέσει σε δυο κατηγορίες:
Πρώτο μυθιστορήματα, κατά το παραδομένο σχέδιο, όπου όμως έπαιζαν τον
πρωτεύοντα ρόλο η πνευματική κατάρτιση των ηρώων του και η στάση τους απέναντι
στα ζητήματα της τεχνικής προόδου και της κοινωνικής δικαιοσύνης.
Δεύτερο φανταστικές ιστορίες, όπου περιγράφεται μιά ανθρωπότητα, όχι
αντιγραμμένη από την υπάρχουσα κατάσταση, αλλά τέτοια όπως συμπεραίνει και
ελπίζει ο συγγραφέας να υπάρξει όταν η επιστήμη γίνει ο γνώμονας και η
κατευθυντήρια γραμμή των πράξεων του ατόμου
και των πολιτικών και κοινωνικών θεσμών.
Στα πρώτα πρέπει να κατατάξουμε το βαθειά ψυχολογημένο του μυθιστόρημα Άνν-Βερόννεα, το Τζοάν και Πέτερ, το Νέο Μακιαβέλη, κ.α. Στα δεύτερα τη Μηχανή του Χρόνου, τον Αόρατο Άνθρωπο, το Άνθρωποι σα Θεοί, το Στον
Καιρό του Κομήτη κ.α.
Ο Wells γράφει πολύ εύκολα μιά ρέουσα και σχετικά κοινότοπη Αγγλική. Η φαντασία του, καναλιζαρισμένη προς
την κατεύθυνση που διαγράψαμε, είναι πλούσια κ’ επινοητική και συχνά κατορθώνει
να μας παρασύρει και να μας εμπνεύσει τη συγκίνηση των ουτοπιστικών του
σχεδίων.
Στο «Άνθρωποι σα θεοί» πιστεύομε μέχρι τέλους στην τέταρτη διάσταση όπου μεταφέρεται ο ηρμός του, στην ψυχική βία του αγαθού στους πάνσοφους διδάσκαλους που τον αποχαιρετούν με το κόκκινο λουλούδι στον όχτο του δρόμου.
Στο «Ο κ. Μπρίτλιγ τα περνάει όλα» βλέπομε τον Ευρωπαϊκό πόλεμο, που
στάθηκε ερίσημο γεγονός για την εξέλιξη του Wells από καινούργιαν όψη και
θέλομε να παραδεχτούμε πως το ομαδικό αυτό βίωμα του πόνου εξευγένισε και
φρονημάτισε την ανθρωπότητα.
Κορύφωμα της ψυχικής εξέλιξης του έργου του Wells αποτελεί το βιβλίο του
για τον ιδανικό παιδαγωγό και το «Ο Θεός, αόρατος μονάρχης», όπου οι λαχτάρες
του φτάνουν ένα ύψος αξιοθαύμαστο κι’ όπου κατ’ αντίθεση προς τα άλλα του έργα
φαίνεται πως τείνει να παραδεχτεί ένα υπερβατικό πνευματικό στοιχείο, που
εξελίσσεται κι’ αυτό μαζί με τον άνθρωπο, και κρέμεται από τις μικρές του
δυνάμεις για να σωθεί
[ το δοκίμιο
της Έλλης Λαμπρίδη
«Θέση του H.G. Wells στην
Αγγλική λογοτεχνία»
δημοσιεύθηκε στο περ.
«Νεοελληνική
Λογοτεχνία»,
[ διευθυντής Τώνης Ζαχαράκης]
Χρόνος Β’, αριθ. φύλλου 1,
Μάρτης Απρίλης 1939, σ. 18-21.]
( το πρωτότυπο δοκίμιο σε πολυτονικό.)
(εδώ επιλεγέντα χωρία του δοκιμίου)
Herbert George Wells (1866-1946)
Άκρως ενδεικτικά
μία άκρως συνοπτική εργογραφία του
από την εντυπωσιακή σε μέγεθος
έκταση δημοσιευμάτων του
σχεδόν σε όλους τους τομείς του
πεζού λόγου.
(μόνο μυθιστορήματα εδώ – όχι όλα)
[ τα στοιχεία από την Wikipedia]
/ - The Time Machine (1895)
/ - The Wonderful Visit (1896)
/ - The Island of doctor Moreau (1896)
/ - The Wheels of Chance (1896)
/ - The Invisible Man (1897)
/ - The War of the Worlds (1898)
/ - When the Sleeper Wakes (1899)
/ - The First Man in the Moon (1901)
/ - The Sea Lady (1902)
/ - The Food of the Gods and How It Came to Earth (1904)
/ - A Modern Utopia (1905)
/ - In the Days of the Comet (1906)
/ - The War in the Air (1908)
/ - Ann Veronica (1909)
/ - The Sleeper Awakes (1910)
/ - The New Machiavelli (1911)
/ - Marriage (1912)
/ - The World Set Free (1914)
/ - The Research Magnificent (1915)
/ - Mr. Britling Sees It Through (1916)
/ - Joan and Peter: [The Story of an Education] (1918)
/ - Men Like Gods (1923)
/ - The Dream (1924)
/ - The Shape of Things to Come (1933)
/ - Star Begotten (1937)
/ - The Holy Terror (1939)
Λόγος Έμφρων
logosemfron.blogspot.com