Τίμος Μαλάνος
Σύντομος ορισμός του ύφους
άρθρο, 1925
« ΣΥΝΤΟΜΟΣ ΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΥΦΟΥΣ »
Κάθε άνθρωπος που γράφει έχει ύφος; Νομίζω, ναι. Επίσης νομίζω
λανθασμένο εκείνο που λέγουν πολλοί, ότι ο τάδε στερείται ύφους. Το πιο σωστό
θα ήταν vα λέμε ότι, το ύφος του τάδε είνε κακό, πλαδαρό, αντιπαθητικό.
Το ύφος κατά βάθος δεν μπορεί να είνε άλλο παρά ένα χαραχτηριστικό, το
πιο χαραχτηριστικό, καθρέφτισμα της ιδιοσυγκρασίας μας πάνω στο υλικό μιας
γλώσσας. Επομένως, η έκφραση δεν μπορεί να είνε ανεξάρτητη από το σύνολο των
ιδιοτήτων μας, που καλούμε χαραχτήρα, άρα ο καθένας μας έχει το ύφος του, αφού,
λέγοντας ύφος, εννοούμε τη βαθύτερη μορφή του χαραχτήρα μας. Βέβαια θα
εξαιρεθούν όσοι, εκφραζόμενοι, μιμούνται φανερά το ύφος ενός ή πολλών άλλων.
Αυτοί δεν έχουν ύφος, γιατί, απλούστατα, δεν έχουν προσωπικότητα ή δεν την
έχουν ακόμη μορφώσει. Δεν θα εξαιρεθούν όμως όσοι κατωρθώνουν να δημιουργήσουν
ένα ιδιαίτερο χαραχτήρα έκφρασης συνδυάζοντας χαραχτηριστικά άλλων.
Το ύφος τέλος είνε κάτι ανάλογο μ’ αυτό που ονομάζουμε «γραφικό χαραχτήρα».
Την έννοιά του μας τη δίνει ολοκάθαρα η διαφορά που υπάρχει μεταξύ δύο ή
περισσοτέρων γραφικών χαραχτήρων δύο ή περισσοτέρων ανθρώπων. Κάθε άνθρωπος
έχει τον ατομικό γραφικό χαραχτήρα του. Άλλος καλλιγράφει, άλλος κακογράφει,
άλλου τα γράμματα είνε γεμάτα προσποίηση, άλλοι προτιμούν τις πλάγιες γραμμές,
κι άλλων οι γραμμές κουλουριάζονται φιλάρεσκα σα να χαδεύουν τον ίδιο τον εαυτό
τους.
Όλοι μας όμως ανεξαιρέτως, κρατώντας την πέννα, έχουμε τη σταθερή προτίμηση
κάποιων ιδιαίτερων ιχνογραφικών γραμμών. Αυτή ακριβώς η προτίμηση υπάρχει, αφηρημένα
βέβαια, και μέσα στην έκφραση του λόγου.
Άρα τε αυτό που ονομάζουμε
λογοτεχνική έκφραση δεν είνε τίποτ’ άλλο παρά μια συνέχεια από είδωλα της
θέλησής μας αποτυπωμένα πάνω στον άναρχο θησαυρό των λέξεων.
Τ. ΜΑΛΑΝΟΣ
[
η θέση του
Τίμου Μαλάνου
«Σύντομος ορισμός του ύφους»
δημοσιεύθηκε
στο περ.
«Αργώ»,
Αλεξάνδρεια
Αιγύπτου,
Περίοδος
Γ’, φυλλάδιο 4 (XVII),
1925, σ. 144. ]
Λόγος Έμφρων
logosemfron.blogspot.com