Κωνσταντίνος Φαλτάϊτς - ΜΥΣΤΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΜΑΤΙΚΕΣ ΓΛΩΣΣΕΣ - άρθρο 1930 - ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΣΚΕΨΗ

 

Κωνσταντίνος Φαλτάϊτς,

«Οι μυστικές Συνθηματικές γλώσσες στην Ελλάδα»

 

(άρθρο του 1930.

Το πρωτότυπο κείμενο σε πολυτονικό.

Ελλείψει πολυτονικής γραμματοσειράς μετασκευή σε μονοτονικό.

Η ορθογραφία με βάση το πρωτότυπο.

Όπου υπάρχουν αγκύλες προστέθηκαν ως υποβοηθητικές για τη κατανόηση

Έγιναν ελάχιστες αφαιρέσεις από το πρωτότυπο κείμενο).

 

 

     Σε ποιόν από σας δεν έτυχε κάποτε ν’ ακούση δυό-τρεις λέξεις από την γλώσσα των φυλακισμένων, των λωποδυτών και των χασισοποτών, δυό τρεις λέξεις από τις λεγόμενες «μάγκικες»;

    Τα «μάγκικα» είναι και αυτή μια λαϊκή μυστική γλώσσα, όπως λαϊκές μυστικές γλώσσες είναι τα «κουδαρέϊκα», τα «λουπινάρικα», τα «κορακίστικα», τα «κομπογιαννίτικα», και τόσες άλλες. Όπως είναι ακόμη τα κρυπτογραφικά που χρησιμοποιούν οι επίσημες υπηρεσίες και οι τράπεζες για να συνεννοούνται μυστικά, οι συμβολικές εκφράσεις των Τεκτόνων, τα λατινικά με τα οποία γράφουν οι γιατροί τις συνταγές των, τα ιδιαίτερα σημεία τα οποία χρησιμοποιούν πολλές φορές οι δασκάλοι αντί αριθμών όταν γράφουν τους βαθμούς, και άλλα ακόμη^. παλαιότερα, μάλιστα φαίνεται πως δεν υπήρχε κανένα επάγγελμα χωρίς την μυστική ή επαγγελματική του γλώσσα. Και σήμερα όμως μένουν αρκετά επαγγέλματα που διατηρούν ακόμη τα ίχνη του ιδιαιτέρου των λεξιλογίου.

     Στα επαγγέλματα αυτά πρέπει να συμπεριλάβωμε πρώ­τους πρώτους τους λωποδύτες. Η γλώσσα των λωποδυτών είναι ίδια με την μυστική γλώσσα των χασισοποτών και των φυλακισμένων.

    Στην Ελλάδα δυστυχώς δεν υπάρχει κανένα λεξικό στο οποίο να περιλαμβάνωνται η [:οι] συνθηματικές λέξεις που χρησιμοποιούνται από τα διάφορα επαγγέλματα, «καλά» ή «κακά». Πολλοί όμως συνεκέντρωσαν κατά καιρούς διά­φορα συνθηματικά γλωσσάρια, και η εργασία της συγκεντρώσεως αυτής συνεχίζεται και σήμερα.

     Από τους έλληνες που ασχολήθηκαν με τις επαγγελμακικές γλώσσες μπορούμε ν’ αναφέρωμε τον Κώστα Κρυστάλλη, τον I. Λαμπρίδη, τον Μ. Σάρρο, τον I. Βογιατζίδη, το Ν. Νίτσο, τον Μ. Τριανταφυλλίδη, τον Χρ. Χριστοβασίλη, τον Χρ. Σούλη. Γενικώτερα δε για τις επαγ­γελματικές γλώσσες ασχολήθηκε και ο Ν. Πολίτης στη «Λαογραφία» του. Πολύ υλικό μαζεύτηκεν από όλους αυ­τούς αναφερόμενο κυρίως εις τις επαγγελματικές γλώσσες των Ηπειρωτών και ύστερα των Θρακών και Μακεδόνων.

    Για τις επαγγελματικές γλώσσες των άλλων μερών της Ελλάδος δεν φαίνεται να έχη γίνει εργασία. Έτσι οι μυστικές γλώσσες που είχαν οι Λαγκαδινοί μαστόροι και οι Σταμνιτσιώτες χρυσικοί [:Στεμνίτσα Αρκαδίας] μένουν άγνωστες. Η μυστική γλώσσα των παπουτσήδων και μπαλωματήδων που είχαν άλλοτε οι Δημητσανίτες τεχνίτες και αυτή μένει άγνωστη. Η μυστική γλώσσα που έχουν οι ελευθεριάζουσες γυναίκες, και αυτή δεν απασχόλησε τους λογίους μας. Αλλά και οι ζωέμποροι έχουν και αυτοί την μυστική των γλώσσα που μένει άγνωστη.

      Κανένας επίσης δεν ασχολήθηκε με την μυστική γλώσσα των νομάδων ποιμένων. Η τελευταία όμως δεν είναι γλώσσα με ήχους αλλά με σχήματα, όπως ακριβώς η μυστική γλώσσα των χαρτοπαικτών.

     Δυό τσοπάνηδες που θέλουν να πουλήσουν τα πρόβατά των σε ένα ζωέμπορο συνεννοούνται μεταξύ τους, κινώντας την γκλίτσα των έτσι ή αλλοιώς, ακουμπώντας την στο πηγούνι ή στη γη. Ο ζωέμπορος εννοείται ότι δεν καταλαβαίνει τίποτα από τα σχήματα αυτά, και ούτε τα αντιλαμβάνεται. Έχει όμως και αυτός το όπλο του, την μυστική του γλώσσα. Όταν τύχουν δυό σύντροφοι ζωέμποροι αρχίζουν να λένε και αυτοί κάτι λέξεις που δεν τις καταλαβαίνουν οι τσοπάνηδες.

     Η γλώσσα που μεταχειρίζονται οι ζωέμποροι έχει βάσι τα ατσιγγάνικα. Βάσι τα ατσιγγάνικα έχει επίσης και η γλώσσα που μιλούν οι γυναίκες των ελευθερίων ηθών.

     Παλαιότερα φαίνεται ότι η ατσιγγάνικη γλώσσα είχε χρησιμεύση ως βάσις της δημιουργίας πολλών επαγγελματικών γλωσσών σε πολλά μέρη του κόσμου. Αυτές οι γλώσσες διατηρούνται και τώρα στην Ευρώπη, αλλά διαρκώς λιγοστεύουν όσοι τις μαθαίνουν ή τις ξεύρουν.

    Σιήν Ελλάδα έχομε στις περισσότερες μυστικές γλώσσες τις λέξεις μπαρός καί γκατζός. Οι λέξεις αυτές είναι τσιγκάνικες και σημαίνουν τον κύριο της επιχειρήσεως, τον αφεντικό.

    Οι εβραίοι έμποροι της Ηπείρου και των Αθηνών και των άλλων μερών της Ελλάδος που δεν ξέρουν άλλην γλώσσα από τα ελληνικά, έχουν και αυτοί το μυστικό γλωσσάριο του επαγγέλματός των. Βάσι του είναι μερικές λέξεις από αυτές που χρησιμοποιούν οι ισπανόγλωσσοι εβραίοι της Θεσσαλονίκης. Έτσι και εδώ γελιέται ο πελάτης από τον Ισραηλίτη ελληνόφωνο έμπορο, για τον οποίον ξεύρει ότι μόνον την ελληνική έχει μητρική γλώσσα του.

     Μυστική γλώσσα έχουν συνήθως και οι κύριοι έναντι των υπηρετών των. Μιλούν μιάν ξένη γλώσσα, γαλλικήν, αγγλικήν, ή γερμανική, την οποίαν είναι βέβαιοι ότι δέν κα­ταλαβαίνουν οι υπηρέται των.

     Παλαιότερα φαίνεται ότι ελάχιστα επαγγέλματα υπήρχον χωρίς την μυστική ή επαγγεματική των γλώσσα. Το ίδιο όμως συνέβαινε και με τις θρησκείες, και με τις φιλοσοφικές αιρέσεις, και με τις μαγίες, και με κάθε επιστήμη και γνώσι. Τα ξόρκια και σήμερα ακόμη έχουν λέξεις ακατανόητες.

    Όπως αναφέρει ο Αθήναιος, στους Δειπνοσοφιστάς, συνθηματική ιδιαίτερη γλώσσα είχαν και οι μύσται των Ελευσινίων μυστηρίων, και οι ορφικοί, και οι πυθαγόρειοι και πολλοί άλλοι.

    Τα ίχνη των ιδιαιτέρων αυτών γλωσσών που είχαν οι θρησκείες διατηρούνται και σήμερα ακόμη. Στις περισσότερες σύγχρονες θρησκείες, οι ψαλμοί και οι προσευχές είναι γραμμένες σε παλαιότερες, ή ξένες, ή νεκρές γλώσσες άγνω­στες για το πολύ κοινόν. Και σε μας οι ψαλμοί και τα ευαγγέλια είναι γραμμένοι στην αρχαίαν ελληνική που δεν την καταλαβαίνουν όλοι, και στους Καθολικούς τα ίδια πράγματα είναι γραμμένα λατινικά που τα καταλαβαίνουν ακόμη λιγώτεροι.

     Σύμφωνα με το σημερινό πνεύμα όλες αυτές οι μυστικές ή επαγγελματικές γλώσσες — και είναι αναρίθμητες και άπειρες—πρέπει να καταργηθούν και αυτού τείνουν οι νέες αντιλήψεις.

     Θα γίνει όμως κατορθωτή η εντελής εξαφάνισις των μυστικών και συνθηματικών γλωσσών ή άλλες θα δημιουργούνται κάθε τόσο νέες και θα μπαίνουν στην θέσι των παλαιών!

     Η ανθρωπότης τείνει σήμερα να καταργήση και τα παλιά γλωσσικά ιδιώματα που διατηρούν οι θρησκείες, και αυτήν ακόμη την πολυγλωσσία των λαών δεχόμενη μιάς μόνο γλώσσας και μιάς μορφής μόνο αλφαβητικά στοιχεία. Το άπλωμα της «εσπεράντο» και η παραδοχή διαρκώς από περισσοτέρους λαούς των λατινικών στοιχείων, δείχνουν πολύ καλά την τάσιν αυτή. Γιατι και η ξένη γλώσσα και τα ξένα στοιχεία του αλφαβήτου, καταντούν συνθηματικά και μυστικά πράγματα για κάθε αλλόγλωσσο.

     Αλλά όσο και να προχωρήση η κατάργησις των μυστικών και επαγγελματικών γλωσσών, δεν πιστεύω να φθάση στο σημείο ώστε τα Κράτη να καταργήσουν τα κρυπτογραφικά των βιβλία και λεξικά. Γιατι επιτέλους μπορεί να πολιτισθούν ή να ανοητήνουν τόσο οι λωποδύτες ώστε να έγκαταλείψουν την συνθηματική των γλώσσα, αλλά το Κράτος ποτέ δεν θα εκπολιτισθεί ή δεν θα γίνει τόσο ανόητο, ώστε να καταργήση τα κρυπτογραφικά του με τα οποία κατορθώνει τόσες φορές να πιάνη τους κακοποιούς.

/ - πηγή: περ. «Αλεξανδρινή Τέχνη», Χρονιά Δ, τεύχος 9-10, Σεπτέμβριος-Οκτώβριος 1930, (σ. 289-292).

 

 

 

 

Ο Κωνσταντίνος Φαλτάϊτς (1891, Σμύρνη – 1944, Αθήνα)

 

Ενδεικτικά ( μερικές εκδοθείσες μελέτες του ιδίου):

 

-1928: Κ. Φαλτάϊτς, «Οι πλανόδιοι Ηπειρώται τεχνίται και η εθνική μας υπόθεσις», τυπογρ. Ι. Βάρτσος, έκδοση Πανηπειρωτικής αδελφότητος, Αθήναι.

 

-1929: Κ. Φαλτάϊτς, «Η κίνησις εις την δημιουργίαν της γλώασης»,  (Γλωσσολογικόν σχεδίασμα II), τυπ. Δ. Δελή και I. Τσίπη, Αθήναι.

 

-1930: Κ. Φαλτάϊτς, «Η αρχαιότης της λεγομένης νεοελληνικής»,  (Γλωσσολογικόν σχεδίασμα III), τυπ. Κ. Ο. Ζάκα. Αθήναι.

 

-1941: Κωνσταντίνος Φαλτάϊτς, «Το πνεύμα της θρησκείας εις τους Έλληνας», Αθήνα 

     Λόγος Έμφρων

logosemfron.blogspot.com