Φώτος Γιοφύλλης
« Η συμβολή της γυναίκας
στη Νεοελληνική Λογοτεχνία »
άρθρο
(1935)
δημοσίευση
περ. « Θεσσαλικά
Γράμματα »
[
i. Η ΓΥΝΑΙΚΑ ΣΤΗ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ ]
Στη λογοτεχνία μας λοιπόν η συμβολή
της γυναίκας έγινε ζωηρότατη τα τελευταία χρόνια.
Αυτή τη στιγμή υπάρχουν άνω από
πενήντα Ελληνίδες ποιήτριες, άξιες του ονόματος, μά με έργα διαφορετικής βέβαια
αξίας και άλλες είκοσι πέντε περίπου καλές πεζογράφοι. Μά πλάϊ σ’ αυτές υπάρχει και στράτευμα ολόκληρο από νέες που γράφουν και που
διεκδικούν κι’ αυτές κάτι από τη θεία δάφνη του Απόλλωνα.
Ας τις γνωρίσουμε λοιπόν. Δηλαδή
τις πιό γνωστές καί άξιες. Γιατί το σύνολον είναι λεγεών...
Αρχίζουμε από την ποίηση.
Η συμβολή της γυναίκας στην ποιητική
μας παραγωγή μπορούμε να πούμε πως αρχίζει περίπου από το 1890. Μέσα στα 60
πρώτα χρόνια της ελεύθερης ζωής της Ελλάδας γυναίκες ποιήτριες δεν εφάνηκαν. Και
αν υπήρχε καμμία που έγραφε στίχους δεν ήταν άξια πολλής προσοχής ως ποιήτρια.
Από το χρόνο εκείνο (1890)
δειλά-δειλά άρχισαν να φαίνουνται οι πρώτες γυναίκες ποιήτριες. Κυρίως αυτές εδημοσίευαν
άτεχνους στίχους στην «Εφημερίδα των Κυριών» και στο Ημερολόγιό της. Μά παράλληλα
εφαίνοντο και αλλού γυναικείοι στίχοι.
Κατά την εποχή εκείνη εξεχώρησε
για πρώτη φορά κι΄ ένα μικρό ποιητικό γυναικείο ταλέντο. Ήταν η Αγανίκη
Μαζαράκη, η μητέρα των στρατηγών Κωνστ. και Αλ. Μαζαράκη. Οι στίχοι της ήταν γεμάτοι με ανθρωπιστικό αίσθημα, με το γλυκύτατο αίσθημα της αγάπης
και του πόνου για την δυστυχία του πλησίον. Γι’ αυτό συγκινούν.
Έπειτα παρουσιάσθηκαν μερικές
ακόμη ποιήτριες κατά τα είκοσι κατόπι χρόνια. Από το 1910 όμως και μπρος οι
φάλαγγες των γυναικών ποιητριών επυκνώθησαν και έβγαλαν ποιήτριες πρώτης γραμμής.
Ας μνημονεύσουμε πρώτα από τις
παληές μας ποιήτριες όσες εχάθηκαν πιά. Κι’ αυτές μετά την Αγανίκη Μαζαράκη είναι
κυρίως τέσσαρες:
Η Ελένη
Λάμαρη, που έγραφεν αρμονικώτα τα σονέτα και πέθανε το 1912.
Η Ελένη Σβορώνου,
που έδρασε στη Σάμο και άφισε πολλά ποιήματα και πέθανε το 1918.
Η Μαρία
Πολυδούρη, που είχεν ένα μικρό ταλέντο, μά εγινε η ποιήτρια της μόδας τις
τελευταίες μέρες της ζωής της και πέθανε το 1929.
Καί η Μαρία
Ζάμπα, που έγραφε ωραία μικρά ποιήματα και πέθανε το 1933.
Και τώρα ερχόμεθα στις
σημερινές, σ’ αυτές που ακόμα εργάζονται και μας παρουσιάζουν την ποίησή τους
στο λυρικό της ξεχείλισμα.
Ανάμεσα σ’ αυτές σαν πρωτοπόρος
στο γυναικείο λυρισμό, στο πραγματικό και άφθονο λυρικό ξέσπασμα πρώτη είναι η Μαρίκα
Πίπιζα. Αυτή πρώτη παρουσίασε θαρραλέα λυρισμό καθαρά γυναικείο. Στις
δυό της ποιητικές συλλογές «Κρυσταλλίται» (1899) και «Σταλακτίται» και στα κατόπιν σκορπιστά ποιήματά
της υπάρχει ποίηση γιομάτη αίσθημα, μά και γιομάτη περιγραφική πολυχρωμία και
γοητεία.
Έπειτα παρουσιάσθηκε η κα Αιμιλία Στ. Δάφνη (με το πραγματικό της όνομα Ζωϊοπούλου και το γένος Κούρτελη). Η ποίησή της ήταν ένα ξάφνισμα στην τότε ποίησή μας. Πλούσια σ’ έκφραση, πλαστική στη στιχουργία, πρωτότυπη στις ιδέες.
Εξέδωκε
τόμους ποιημάτων με τίτλους «Χρυσάνθεμα» (1903) και «Χρυσά κύπελλα» (1923). Μά και
τώρα δημοσιεύει συχνά ποιήματά της γιομάτα συγκίνηση, πρωτοτυπία και ξεχωριστή
γοητεία.
Ξεχωριστή φυσιογνωμία στην ποίησή
μας, που παρουσιάστηκε με ποίηση μεστή και θερμή, είναι η Μυρτιώτισσα (κα Θεώνη Δρακοπούλου). Όλες σχεδόν οι
ποιήτριές μας την έχουν ανακηρύξη ως την καλλίτερη μεταξύ τους, σε μιά έρευνα που έκαμα το 1932 στον «Ελεύθερον
Άνθρωπον». Εξ άλλου την έχει βραβεύση και η
Ακαδημία. Πραγματικά η ποίηση της Μυρτιώτισσας έχει γερό και ξεχωριστό
χαρακτήρα. Είναι πηγαία, αγνή και γεμάτη αίσθημα. Ο λυρισμός της είναι άφθονος,
ειλικρινής και καθαρά γυναικείος. Γεννήθηκε στην Πόλη, κατάγεται από την
Κεφαλονιά, μά είναι σήμερα καθαρά Αθηναία.
Έχει εκδώση τρεις τόμους
ποιήματα : «Τραγούδια» (1920), «Κίτρινες φλόγες» (1925) και «Τα δώρα της αγάπης» (1932). Μα έχει μεταφράση και
πολλά ποιήματα της Κοντές ντέ Νοάϊγ και αρχαίους τραγικούς.
Αλλά από τις εκλεκτές μας
ποιήτριες, που εβραβεύθη ομοίως και από την Ακαδημία, είναι η κα Κλεαρέτη Μαλάμου, το γένος Δίπλα. Ενεφανίσθη πολύ
μικρή ως ποιήτρια κ’ έχει εκδώση ένα τόμον ποιήματα με τίτλο «Στο διάβα μου» (1922). Μα έχει κάμη και ωραίες
μεταφράσεις ξένων ποιημάτων. Στο πρόσωπο της κας Μαλάμου η Ηπειρωτική ποίηση
και ο Επτανησιακός λυρισμός δίνουν τα χέρια. Κι’ αυτό ήταν φυσικό. Ο πατέρας
της ήτο από την Λευκάδα κ’ η μητέρα της από την Πρέβεζα. Η ποίησή της έχει
λοιπόν την αρμονικότητα της Επτανησιακής και Ιταλικής παράδοσης και την
ειλικρίνεια του Ηπειρωτικού στίχου.
[ 1922: Κλεαρέτη Δίπλα-Μαλάμου, «Στο διάβα μου.
(Ποιήματα)», Ελευθερουδάκης, Εν Αθήναις, (σ. 92), (1η ποιητική
συλλογή της) ]
[1928: Κλεαρέτη Δίπλα-Μαλάμου, «Για λίγη αγάπη κι’ άλλα
διηγήματα», Ι.Ν. Σιδέρης, Αθήναι (1η συλλογή διηγημάτων)
( Η
Κλεαρέτη Δίπλα-Μαλάμου για την συλλογή διηγημάτων της «Για λίγη αγάπη» τιμάται
με βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών. Είναι το πρώτο που δόθηκε σε γυναίκα
πεζογράφο.) ]
[ 1935: Κλεαρέτη Δίπλα-Μαλάμου, «Γυναικείες ψυχές», (2η
συλλογή διηγημάτων) ]
Η κα Λιλή
Μ. Ιακωβίδου (το γένος Πατρικίου), που κατάγεται από την Τήνο, είναι ένα
από τα ισχυρότερα ποιητικά μας ταλέντα. Έχει εκδώση δυό ποιητικές συλλογές [:«Φωτεινές ώρες» (1932), «Σαράντα
τραγούδια» (1934)]. Μά είναι και πεζογράφος και κομφερανσιέ : ταλέντο πολυσύνθετο. Η ποίησή της δίνει το
αίσθημα της γυναίκας, της μητέρας και της σύγχρονης γυναίκας της εξελιγμένης
μέσα στη σημερινή πρόοδο της Τέχνης.
Η Σύρα μας δίνει μια ποιήτρια μεγάλη με λυρισμό, που γράφει μοντέρνους στίχους με αίσθημα και με ειρωνία μαζί. Είναι η δίς Ρίτα Μπούμη. Ταλέντο συγχρονισμένο, ισχυρό και άφθονο. Η ποιήτρια αυτή έχει ελπίδες να φθάση σε ακόμη μεγαλύτερη τεχνική τελειότητα. Έχει εκδώση σε τόμο τα «Τραγούδια της Αγάπης» (1930), μά έχει δημοσιεύση κατόπι ποιήματα πολύ καλλίτερα.
( [: στα 1935 θα εκδώσει την δεύτερη ποιητική
της συλλογή «Οι
σφυγμοί της σιγής μου» ]) .
Η Κρήτη μας έχει δώση κατά τα
τελευταία χρόνια ποιήτριες διαλεκτές. Δεν μιλούμε δε για την κα Γαλάτεια
Καζαντζάκη, γιατι αυτή είναι πιο πολύ πεζογράφος. Έχει όμως γράψη και μερικά καλά σονέτα.
Κρητικές ποιήτριες έχουμε αρκετές. Αυτές θα σημειώσουμε.
Ανάμεσα σ’ αυτές ξεχωρίζη η κα Δώρα Βάρναλη (το γένος Μοάτσου). Έχει εκδώση μια
συλλογή με τίτλο «Στίχοι» (1927) κ’ έχει
γράψη και άλλα ωραία ποιήματα.
Η Κρήτη ακόμη μας δίνει και τις
ποιήτριες δίδα Ριρή Μιγάδη, Κατίνα Παϊζη, κα Σφακιανάκη,
την μοντέρνα εκείνη Σοφία Μαυροειδή-Παπαδάκη
και άλλες.
Η Μυτιλήνη μας παρουσίασε την κα Σίτσα Καραϊσκάκη-Χάϋνε, που έχει γράψη ωραίους
στίχους, μά και μελέτες και διηγήματα. Τώρα ζη στη Γερμανία, μά δεν ξεχνά τη
λογοτεχνία μας.
Ομοίως η Μυτιλήνη μας έδωσε την
ποιήτρια Πέπη Σταύρου.
Η Μάνη μας έδωσε την Μελισσάνθη, που γύρω της έγινε τόσος θόρυβος, μά
τώρα έπαψε να δημοσιεύη ποιήματά της.
Η Κόρινθος μας παρουσίασε την κα Αντιγόνη Βουρλέκη [: το γένος Γαλανάκη) με την
πρωτότυπη λυρική πνοή της.
[ αναγράφεται επίσης και ως
Αντιγόνη Γαλανάκη ]
Η Νάξος ενεφάνισε το πηγαίο και
αγνό ταλέντο της Διαλεχτής Ζευγώλη.
Η Θεσσαλονίκη έχει την κυρία Ανθούλα Βαφοπούλου και την Χρυσάνθη Ζιτσαία.
Η Αίγυπτος μας έδωσε τις δυο
ελληνίδες ποιήτριες Ρίκα Σεγκοπούλου και Αγγελική Παναγιωτάτου, που είναι και έξοχος
γιατρός της Αλεξαντρείας. Ομοίως την Γεωργία
Παπασταύρου.
Η Πόλη έβγαλε τις ελληνίδες
ποιήτριες Θάλεια Κεσίσογλου και Βιργινία Ευαγγελίδου.
Η Χίος ενεφάνισε την κυρία Ασημάκη.
Μα πλάϊ σ’ αυτές κατά τα
τελευταία χρόνια παρουσιάσθη ένα πλήθος ποιήτριες, ένα πλήθος εργάτριες του
λυρικού στίχου. Πώς να μιλήσουμε ξεχωριστά για κάθε μία : Ας τις αναφέρωμε μόνο, τουλάχιστον τις πιο
γνωστές. Κι’ αυτές είναι οι εξής:
/ - Ιωάννα
Μπουκουβάλα,
/ - Μαρίκα
Π. Μακρή,
/ - Μαρίκα
Κ. Φιλιππίδου,
/ - Νίνα
Ναούμ,
/ - Έλδα
Λαμπίση,
/ - Μαρία
Μπότσαρη,
/ - Αντ.
Κουντούρη,
/ - Μαρία Π.
Ράλλη,
/ - Αικατερίνη
Κ. Κατσιφού,
/ - Μαρία
Πολυχρονιάδου-Παντούλη,
/ - Μαριέττα
Μπέτσου,
/ - Λουκία
Πομαρέ-Καρακατσάνη,
/ - Αθ.
Αθανασιάδου,
/ - Φιλή
Βατίδου,
/ - Έλλη Αζαριάδου,
/ - Ιωάννα
Γ. Κολυτού,
/ - Λίλα Τ.
Καρακάλου,
/ - Λήδα
Καρτέλη,
/ - Αγγελική
Π. Βαρβιτσιώτη,
/ - Καλλιόπη
Κορδοπάνη,
/ - Εύα
Αγγέλου,
/ - Νεφέλη
Πορφυρίου,
/ - Φανή
Γεωργίου,
/ - Κολάρου,
κλπ…
[ ii. Η ΓΥΝΑΙΚΑ ΣΤΗ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ
]
Ας έρθουμε τώρα στη γυναικεία
πεζογραφία.
Από τις νεκρές πια γυναίκες
πεζογράφους μιά μόνη αξίζει να μνημονευθή με εγκωμιαστικά λόγια: η διαλεχτή
διηγηματογράφος Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου που πέθανε το 1906. Τα διηγήματά της
έδειχναν ισχυρό ταλέντο και διαβάστηκαν πολύ.
Μά οι σημερινές πεζογράφοι
γυναίκες μας είναι πολλές και εκλεκτές.
Η πιο παληά και η αρχηγός των
παλαιοτέρων πεζογράφων γυναικών είναι η κα Καλιρρόη Παρρέν, που έβγαζεν
άλλα χρόνια την «Εφημερίδα των Κυριών».
Αυτή πρώτη έρριξε τους σπόρους της γυναικείας χειραφετήσεως και έδωσε
μιά ενθάρρυνση στις γράφουσες Ελληνίδες. Ωστόσο αυτή δεν ήταν αξιόλογος
λογοτέχνις. Μάλλον ήταν μια δημοσιογράφος.
Στην ίδια εποχή της κυρίας Παρρέν
εφάνηκε και η Αρσινόη Παπαδοπούλου, παιδαγωγός μαζί και λογοτέχνις. Μά δεν
μπορούμε να πούμε πως αυτές βρήκανε τον αληθινό καλλιτεχνικό δρόμο της
γυναικείας μας λογοτεχνίας.
Η κ. Γαλάτεια Καζαντζάκη, που
φάνηκε από το 1906, παρουσίασε ένα γερό ταλέντο πεζογράφου στη δημοτική. Έχει
δημιουργήση αρκετά έργα διηγηματογραφικά και άνοιξε το δρόμο μιας πεζογραφίας
γυναικείας αρκετά δυνατής και πρωτότυπης.
Παράλληλα η κ. Ελένη
Νεγρεπόντη-Ουράνη, η γνωστή με το ανδρικό ψευδώνυμο Άλκης Θρύλλος
έχει παρουσιαστή σαν ένας Κριτικός με πολλή δύναμη και με καθαρά καθαρισμένες
τεχνικές κατευθύνσεις. Αν και άρχισε από το θέατρο και από τη λυρική ποίηση,
τελικά έμεινε στην κριτική, όπου η εργασία της είναι ασφαλής και άξια σεβασμού.
Η κ. Αθηνά Ταρσούλη μας
παρουσιάζει πεζογραφική εργασία αξιόλογη, τόσο στο διήγημα, όσο και σ’
εντυπώσεις και ιστορικές μελέτες. Μα είναι και ζωγράφος μαζί.
Η κ. Αιμιλία Δάφνη, κοντά στην
ποιητική της εργασία, έχει και σημαντική διηγηματική, που μέσα σ’ αυτή ξεχώριζαν
το «Ταλέντο
της Σμαρώς» (1924), μικρό μυθιστόρημα
και μερικά ζωηρά χρωματισμένα διηγήματα.
[1924: Αιμιλία Στεφ. Δάφνη, «Τα τάλαντο της Σμαρώς», Ι.Ν.
Σιδέρης, Αθήναι, (σ. 176), (1ο μυθιστόρημα)]
Η κ. Έλλη Β. Δασκαλάκη [: Έλλη Αλεξίου]
– αδελφή της κ. Καζαντζάκη – παρουσιάζεται ως δυνατό και πηγαίο
διηγηματογραφικό ταλέντο και μας δίνει σε ζωηρότατη εικόνα τις ψυχές των
παιδιών στο βιβλίο της «Σκληροί αγώνες για μικρή ζωή» (1931).
[1931: ‘Ελλη Δασκαλάκη,[Έλλη
Αλεξίου], «Σκληροί αγώνες για μικρή
ζωή», Κοραής, Αθήνα, (1η συλλογή διηγημάτων)]
[1934: Έλλη Δασκαλάκη,
[Έλλη Αλεξίου], «Γ’ Χριστιανικόν Παρθεναγωγείον», Κασταλία, [Κύκλος], (σ. 246),
(1ο μυθιστόρημά της)]
Η κ. Ειρήνη Δημητρακοπούλου [: Ειρήνη
Μεγαπάνου, Ειρήνη η Αθηναία] έχει εμφανίση αξιόλογο πεζογραφικό έργο, λίγα
ποιήματα, μα και χαρακτηριστική κριτική εργασία.
[ 1914: Ειρήνη η Αθηναία
[:Ειρήνη Μεγαπάνου / Ειρήνη Π. Δημητρακοπούλου], «Η υιοθετημένη. (κοινωνικόν
μυθιστόρημα)», Γ. Φέξης, [σειρά:
Λογοτεχνική Βιβλιοθήκη Φέξη], Εν Αθήναις, (σ. 184), [δρχ. 3], (μυθιστόρημα)]
[1934: Ειρήνη η Αθηναία
[:Ειρήνη Μεγαπάνου], «Εποχές», Φλάμμα,
Αθήνα, (σ. 191)]
Η κ. Βαγενά στα περασμένα χρόνια
με μελέτες και ομιλίες παρουσίασε μια θετική πεζογραφική εργασία.
Η δις Ναυσικά Γεωργιάδη είναι μια
διηγηματογράφος με προσωπικό χαρακτήρα με χιούμορ και με πρωτοτυπία εξαιρετική.
Η δις Λιλίκα Νάκου, η ρεαλίστρια
διηγηματογάφος, με την «Ξεπάρθενη» (1932) μας έδωκε το μέτρο μιας
ειλικρινέστατης και τεχνικής πεζογραφίας.
[1935: Λιλίκα Νάκου, «Παραστρατημένοι»,
(1ο μυθιστόρημα) ].
Η κ. Λιλή Πριονιστή με τα «Κάτω από μια
προσταγή» (1926), με την «Πόρνην» (1927) και με τα σκορπισμένα
διηγήματά της έδειξε μια αξιοπρόσεχτη τεχνική στο σύγχρονο διήγημα.
[1926: Λιλή Πριονιστή, «Κάτω από μια προσταγή», Γράμματα,
Αλεξάνδρεια, (ρομάντσο) [μυθιστόρημα]].
[1927: Λιλή Πριονιστή, «Μια πόρνη. (ρομάντζο)», Γ.
Τσουκαλάς, Αθήναι, (σ. 115), (μυθιστόρημα) ]
[1929: Λιλή Πριονιστή, «Μοντέρνα αισθητική», (διήγημα)
(δημοσίευση περ. Πρωτοπορία) ].
Η κ. Μαριέττα Μινώτα (Μαριέττα
Μινώτου, το γένος Γιαννοπούλου) [: φιλολογικό ψευδώνυμο Μαριέττα
Επτανησία] παρουσίασεν εργασία διηγηματογραφική, ηθογραφική, κριτική,
λαογραφική και γενικά έχει συντελέση πολύ στη λογοτεχνική μας πρόοδο με το
περιοδικό της «Ιόνιος Ανθολογία».
Η κ. Ιουλία Περσάκη, που
πρωτοφάνηκε στο «Νουμά» έχει παρουσιάση σε τόμο τα «Διηγήματά» της (1927), που
δείχνουν ένα γνήσιο ταλέντο.
[1927: Ιουλία Περσάκη, «Διηγήματα», Αγών, Παρίσι, (σ.
192), (Διηγήματα)]
Η κ. Ελένη Σιφναίου, πρώτα με τις
«Ρωσικές
σελίδες» της (1927) κι’ έπειτα με την συνεργασία της στις εφημερίδες [:Ακρόπολις υπό το ψευδώνυμο «Νταίζη»,
Πατρίς, Ανεξάρτητος] μας έδειξεν ένα ταλέντο γοητευτικής και
ειλικρινέστατης πεζογραφίας πολύ άξιο προσοχής.
[ 1927:
Ελένη Σιφναίου, «Ρωσικές σελίδες ή αναμνήσεις από τη μπολσεβικική Ρωσία» ]
< ( για την Ελένη Σιφναίου δες, μεταξύ
άλλων, την εργασία της Μαρίας Δεληπέτρου «Η λογοτεχνική παραγωγή στη Λέσβο, στο
πρώτο μισό του 20ου αιώνα», ιδίως σ. 106 κ.ε.)>
Η κ. Ιωάννα Ανδριανοπούλου (Ζαν Αντρίς - Jeanne Andris) έχει ένα
άνετο πεζογραφικό ταλέντο, όπως μας το παρουσίασε στα βιβλία της «Στο βωμό της
αγάπης» (1923), «Στα νύχια της μοίρας» (1928), «Δός μου το
μονόκλ» (1933). Έχει και στιγμές
λυρικής δημιουργίας. Μά και για το θέατρο έχει το έργο «Όταν η συνείδηση δικάζει».
[ 1923:
Ιωάννα Αδριανοπούλου (Jean
Andris),
«Στο βωμό της αγάπης», (ρωμάντσο αισθητικό), [πρόλογος: Τάκης Ε. Χαιρόπουλος],
Αθήναι
]
[ 1928:
Ιωάννα Ανδριανοπούλου, «Στα νύχια της μοίρας», Αθήναι ]
[ 1933:
Ιωάννα Ανδριανοπούλου (Jeanne
Andrisse),
«Δος μου το μονόκλ», Αθήναι (διηγήματα, ποιήματα) ]
Η κ. Καλή Μ. Καλύβη μας έδωσε τις «Φιλολογικές
Επιστολές».
Η κ. Ελένη Κομνηνού-Πλατανιά έχει παρουσιάση
πολλά ποιήματά της και πεζά, μελέτες και
άλλες εργασίες. Είναι μια πεζογράφος με πλατειά δράση.
Η κ. Κική Δεκουλάκου με το «Στο Μοναστήρι» (υπότιτλος:
Μακρυά απ’ τον κόσμο) και με τα άλλα της μικρά μυθιστορήματα είναι αξιαγάπητη
και διαβάζεται πολύ.
< [ για το σκάνδαλο λογοκλοπής
που πάνω στο συγκεκριμένο μυθιστόρημα της Κικής Δεκουλάκου στηρίχθηκε η ταινία
«Μακρυά απ’ τον κόσμο» (1930) σε σενάριο Ορέστη Λάσκου δες, μεταξύ άλλων, στον
ιστότοπο «οι πρώτες ταινίες του ελληνικού κινηματογράφου» http://protestainies.blogspot.com/
]
>
Παράλληλα και η κ. Μαρίκα Καρκανίδου με το «Προς το λυτρωμό»
(1930) έχει άφθονους αναγνώστες.
[ 1930:
Μαρίκα Καρκανίδου, «Προς το λυτρωμό» (Διήγημα), εκδότης Γεώργιος Χ. Κορνάρος,
Αθήνα
]
Η Κρήτη μας έδωσε την Σοφία Δ. Αμαριώτου με
το έργο της «Στη χώρα των ελάτων» (1927).
[ 1927:
Σοφία Α. Αμαριώτου, «Στη χώρα των ελάτων», έκδ. περ. «Νεοελληνικά Γράμματα»,
Ηράκλειον, Κρήτη, (σ. 192), [τιμή: δρχ. 23 / 25], (Ταξιδιωτικές εντυπώσεις από
τη Γερμανία) ]
Η Κεφαλληνία την Κάκια Ματιάνου.
Η Κέρκυρα την κ. Ειρήνη Δενδρινού,
διηγηματογράφο και ποιήτρια.
[1907:
Ειρήνη Δενδρινού, «Από τον κόσμο του σαλονιού και οι δύο θάνατοι», Αθήναι
(Διηγήματα, πεζογραφήματα) ]
[1916: Ειρήνη Δενδρινού,
«Σονέττα», τυπογρ. Κασιμάτη και Ιωνά, έκδοση του λογοτεχνικού περιοδικού Γράμματα, Αλεξάνδρεια Αιγύπτου, (σ.
34), (ποιητική συλλογή)]
[1923:
Ειρήνη Α. Δεντρινού [:Ειρήνη Δενδρινού], «Εξαγνισμός», εκδ.
«Γράμματα»,Αλεξάνδρεια Αιγύπτου, (νουβέλλα) ]
Η Κέρκυρα επίσης μας έδωσε την δίδα Παππά,
διηγηματογάφο με ταλέντο.
Η Πάτρα παρουσίασε την πολύ καλή πεζογράφο Λουκία Λιάλιου.
Η Λάρισα παρουσίασε δύο διαλεχτές
πεζογράφους. Σήμερα και οι δυό είναι κυρίες κ’ ίσως άφησαν τη λογοτεχνία. Μα
εγώ τις γνώρισα φανατικές για τη λογοτεχνία και δεσποινίδες.
Ήταν η δις Κική Πιπινοπούλου (κ.
Δημητριάδη), που μάλιστα έκαμε και ομιλίες
σε θέματα φιλολογικά.
Και η δις Αλεξ. Ρόκκου, που έγραφε
διαλεχτά πράγματα σε ωραία δημοτική.
Φώτος Γιοφύλλης
[ το άρθρο του Φώτου Γιοφύλλη σε
πολυτονικό.
Εδώ ελάχιστες αφαιρέσεις
δευτερευούσης σημασίας.
Σε αγκύλες ολίγα επιπρόσθετα
στοιχεία.
Η παραγραφοποίηση ελαφρώς
παρηλλαγμένη.
Επιπροστέθηκαν περισσότερες
παράγραφοι για να τονιστεί η παρουσία της κάθε λογοτέχνιδας. Επίσης η
διαμερισμάτωση σε μέρη (i,ii) ]
πηγή: περ. Θεσσαλικά Γράμματα, Λάρισα, Χρόνος Α’, τεύχος 2, 1 Φλεβάρη 1935
Φώτος Γιοφύλλης, «Η συμβολή της γυναίκας στη Νεοελληνική Λογοτεχνία»,
σ. 2-7.