ΣΤΑΘΑΤΕΙΟΣ ΔΡΑΜΑΤΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ 1930 - 90 ΥΠΟΒΛΗΘΕΝΤΑ ΘΕΑΤΡΙΚΑ - από τη μελέτη της Κυριακής Πετράκου και Διονύση Μουσμούτη (2008) - ΜΝΗΜΟΤΕΧΝΕΙΟΝ

 

ΣΤΑΘΑΤΕΙΟΣ ΔΡΑΜΑΤΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ 1930

ΤΑ 90 ΥΠΟΒΛΗΘΕΝΤΑ ΕΡΓΑ

  από τη μελέτη της Κυριακής Πετράκου και Διονύση Μουσμούτη (2008)

 

 

 

[     Μοναδική πηγή της κατωτέρω ανάρτησης αποτελεί η εξαιρετική μελέτη της Κυριακής Πετράκου και του Διονύση Μουσμούτη «Ο Σταθάτειος Δραματικός Διαγωνισμός της Εταιρείας Ελλήνων Θεατρικών Συγγραφέων», (2008).

     Με ιδιαίτερη φειδώ παρουσιάστηκαν ελάχιστες αναφορές, από την προσφερόμενη πληθώρα σχολίων και αναλύσεων της ανωτέρω μελέτης, επικεντρωθείσες καταγραφές κυρίως στον τίτλο των υποβληθέντων θεατρικών έργων του συγκεκριμένου θεατρικού διαγωνισμού του 1930.

     Οι μελετητές αναζήτησαν, εντόπισαν και εξιχνίασαν την εκδοτική τύχη και την τύχη της παραστασιογραφίας των υποβληθέντων θεατρικών έργων στο συγκεκριμένο θεατρικό διαγωνισμό.

     Ιδιαίτερη έμφαση αφιερώθηκε στο θεατρικό έργο της Γαλάτειας Καζαντζάκη «Ενώ το πλοίο ταξιδεύει», για το οποίο, δεδομένης της εμβριθούς παρουσίασής του,  άνετα θα μπορούσε να αποτελέσει ξεχωριστή μονογραφία των συγκεκριμένων συγγραφέων.

     Η παρούσα ανάρτηση δεν προχωρά στη βράβευση του παρόντος διαγωνισμού που έγινε στα 1931. Ο στόχος ήταν η παρουσίαση θεατρικών έργων, ο αριθμός 90 είναι ήδη εντυπωσιακός, και η ανάδυση ονομάτων συγγραφέων, όπου αυτά εντοπίστηκαν.

    Ο ενδιαφερόμενος αναγνώστης μπορεί να ανατρέξει στην αναφερθείσα εργασία για το προϋπάρχον θεωρητικό πλαίσιο των διαγωνισμών, για τα διαδικαστικά του συγκεκριμένου διαγωνισμού, για τα «προβλήματα» που ανέκυψαν κατά την κρίση της επιτροπής, για τα βραβευθέντα έργα, και για την διασταύρωση και εντοπισμό των συγγραφέων των υποβληθέντων θεατρικών, δεδομένου του όρου της υποχρεωτικής ανωνυμίας του θεατρικού συγγραφέα προς αποφυγήν μεροληψιών.

 

-2008: Κυριακή Πετράκου - Διονύσης Ν. Μουσμούτης, «Ο Σταθάτειος Δραματικός Διαγωνισμός της Εταιρείας Ελλήνων Θεατρικών Συγγραφέων», Παράβασις – Μελετήματα [6], Τμήμα Θεατρικών Σπουδών Πανεπιστημίου Αθηνών, εκδόσεις ERGO, Αθήνα,

 

     Παραπληρωματικά μπορεί να ανατρέξει ενδεικτικά επίσης στις μελέτες:

 

-1999: Κυριακή Πετράκου, «Οι θεατρικοί διαγωνισμοί (1870-1925)», Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα.

 

 -2005: Αρετή Βασιλείου, « Εκσυγχρονισμός ή παράδοση; Το θέατρο πρόζας στην Αθήνα του Μεσοπολέμου», Μεταίχμιο, Αθήνα,

 

- 2002: Αρετή Βασιλείου, «Το δραματολόγιο των αθηναϊκών θιάσων πρόζας κατά τον Μεσοπόλεμο», διδακτορική διατριβή. Ρέθυμνο: Φιλοσοφική Σχολή Πανεπιστημίου Κρήτης, Τμήμα Φιλολογίας, Τομέας Θεατρολογίας-Μουσικολογίας, 2002. 2 τόμοι, 757, 1760. (Τόμος Β', Παραστασιογραφία) ]

 

 

 

 

   Στον Α’ Σταθάτειο Δραματικό διαγωνισμό του 1930 η κριτική επιτροπή αποτελείτο από τους Μιλτιάδη Λιδωρίκη, Γρηγόριο Ξενόπουλο, Τίμο Μωραϊτίνη.

  Στον Α’ Σταθάτειο Δραματικό διαγωνισμό, εκείνον του 1930,  υποβλήθηκαν τα κάτωθι 90 θεατρικά έργα.

  

/ - 1. «Η σαπίλα του αιώνα», 

 

/ - 2. «Η Θυσία»,  (δράμα),

[ συγγραφεύς: ο Φώτος Γιοφύλλης],  

< [ από τις κρίσεις της τριμελούς επιτροπής:

« Απόπειρα ιστορικής και ηθογραφικής αναπαραστάσεως της ολίγον πρό του 1700 μ.Χ. κατά τον συγγραφέα εποχής της Τουρκοκρατουμένης Ελλάδος». ] >

 

/ - 3. «Η νέα γενιά»,

 

/ - 4. «Ο κολπαδόρος»,

 

/ - 5. «Ο αντιπρόσωπος του Θεού»,

 

/ - 6. «Μοιχαλίς», (βιβλικό εβραϊκό δράμα),

 

/ - 7. «Ο τρελλός», (τρίπρακτο δράμα),

 

/ - 8. «Η φυγή»,

[ συγγραφεύς: ο Θ. Νικολούδης].

< [ Σύμφωνα με την κρίση του Γρηγορίου Ξενόπουλου:

«Είναι δραματοποίησις του διηγήματος του κ. Αλεξ. Βεϊνόγλου «Οι θεότητες του Κοτύλου», βραβευθέντος εις τον Α’ Λογοτεχνικόν Διαγωνισμόν της Νέας Εστίας». ] >

 

/ - 9. «Στο πεζούλι», (τρίπρακτο),

 

/ - 10. «Βηθσαβέ», (έμμετρο βιβλικό δράμα),

 

/ - 11. «Η Άτιμη»,

[: συγγραφεύς: ο Βάσος Τσιλιβάκος]

 

/ - 12. «Η αλλαγή των εντέρων»,

 

/ - 13. «Η μεγάλη πλάνη», [: θέμα: το χρηματιστήριο],

 

/ - 14. «Η Αννούλα», (έμμετρο δράμα),

[ συγγραφεύς: ο Εμμ. Ζ. Μαυρογιάννης], 

< εποχή Κέρκυρα, επί Ενετοκρατίας.

[ ¨Όπως συνάγεται έμμεσα από την παράθεση της ανάλυσης του Γρηγορίου Ξενόπουλου για το συγκεκριμένο θεατρικό:  ενδιαφέρουσα υπόθεση (η κρίση δική μου)].

 

/ - 15. «Κλυταιμήστρα», (τραγωδία)

[ συγγραφεύς: ο Κώστας Μαρίνης],

 < Η υπόθεση της Κλυταιμήστρας τροποποιημένη. >

 < [ υπενθύμιση: στα 1918 ο Πλάτων Ροδοκανάκης είχε παρουσιάσει και αυτός θεατρικό έργο «Κλυταιμνήστρα», πρώτη παράσταση 6 Σεπτεμβρίου 1918, το οποίο είχε παρασταθεί από τον θίασο Μαρίκας Κοτοπούλη στο θέατρον Κοτοπούλη (πλατεία Ομονοίας).

/ - πηγή: Αρετή Βασιλείου, Παραστασιογραφία.] > 

 

/ - 16. «Ραμολί», (φάρσα),

 

/ - 17. «Ο νικητής», (τρίπρακτο),

 

/ - 18. «Η φιλόδοξη»,

 

/ - 19. «Η προδοσία», (έμμετρο τετράπρακτο δράμα)

< [ Από τα σχόλια του Μιλτιάδη Λιδωρίκη για το παρόν έργο:

«Η Προδοσία λαμβάνει χώραν εις το Αϊβαλί». ] >

 

/ - 20. «Ο πόλεμος»,

 

/ - 21. «Ο Γυρισμός»,

[ συγγραφεύς: ο Ιωάννης Δ. Μουρέλλος ],

 

/ - 22. «Το ανώνυμο γράμμα»,

 

/ - 23. «Ο ταπεινός», (τρίπρακτο δράμα),

< [ από την κρίση του Γρηγορίου Ξενόπουλου για το συγκεκριμένο θεατρικό:

 « Ο Ταπεινός είναι διασκευή μυθιστορήματος του κ. Μουρέλλου από την Κρήτη που είχε υποβληθεί στον Διαγωνισμό Ζηκάκη (ήμουν κριτής γι’ αυτό το ξέρω) και που κάποιο απόσπασμα μικρό δημοσιεύθηκε στη Νέα Εστία.» ] >

 

/ - 24. «Η φιλενάδα μας»,

 

/ - 25. «Το πάθος της ωραίας», (τραγωδία / δράμα),

 

/ - 26. «Στο χαράκωμα της ζωής»,

 

/ - 27. «Νύφη σκλάβα», (έμμετρο πατριωτικό δράμα),

 

/ - 28. «Έν οίδα ότι ουδέν οίδα»,

 

/ - 29. «Ο τελευταίος σύντροφος του Λογγέα», (δράμα),

 

/ - 30. «Με το αλεξίπτωτο»,

 

/ - 31. «Οι μοιραίοι», (δράμα),

 

/ - 32. «Οι απόγονοι», (αστυνομικό έργο),

 

/ - 33. «Όρνιο»,

[ συγγραφεύς: ο Γιώργος Βαλταδώρος],

 

/ - 34. «Μαριονέττες», (τρίπρακτο μετά προλόγου),

 

/ - 35. «Καμίλλη», (έμμετρο δράμα σε καθαρεύουσα),

< [ Απόσπασμα από την παράθεση της κρίσης του Γρηγορίου Ξενόπουλου για το συγκεκριμένο θεατρικό:

«Το δράμα υπόκειται εν τη αρχαία Ρώμη». ] >

 

/ - 36. «Η καμπούρα»,

< [ Απόσπασμα από την παράθεση της κρίσης του Γρηγορίου Ξενόπουλου για το συγκεκριμένο θεατρικό:

« Ο ήρως, κουτσός-φθισικός, η ηρωϊς καμπούρα-νευρική».]>

 

/ - 37. «Οι συγχρονισμένες», (ηθογραφία σατυρική, κωμωδία, τρίπρακτη),

 

/ - 38. «Η προτομή», (τρίπρακτο δράμα),

< [ βλέπε την εκτενή ανάλυση του Γρηγορίου Ξενόπουλου, όπως αυτή παρατίθεται στην αναφερθείσα μελέτη των Κυριακής Πετράκου και Διονύση Μουσμούτη (2008) στις σελίδες 65-68, για το συγκεκριμένο θεατρικό έργο, όπου αφενός παρουσιάζει τις ομοιότητες με το διήγημα του Άλλαν Πόε «Μορέλλα», και στη συνέχεια προβαίνει στην εκτύλιξη και ανάλυση της υπόθεσης του συγκεκριμένου θεατρικού, τονίζοντας τα ισχυρά του στοιχεία και αποκαλύπτοντας κάποιες από τις αστοχίες του. ] >

 

/ - 39. «Λουλούδια χαράς και λουλούδια πόνου»,

[ συγγραφεύς: ο Αιμίλιος Ζαχαρίτσας],

 

/ - 40. «Κορίνθιες»,  (έμμετρη τραγωδία, στη δημοτική),

[ συγγραφεύς: ο Κοσμάς Πολίτης],

< [ Το θεατρικό έργο εκδόθηκε αυτοτελώς σε βιβλίο μόλις στα 2020.

2020: + Κοσμάς Πολίτης, «Κορίνθιες», [εισαγωγή, επιμέλεια κειμένου: Σταυρούλα Τσούπρου, επίμετρο: Βάλτερ Πούχνερ], Νεφέλη, Αθήνα, (σ. 152). ] >

 

/ - 41. «Η μετάγνωσις», 

 

/ - 42. «Η Ηλιογέννητη», (έμμετρο δράμα σε δεκαπεντασύλλαβο, η γλώσσα δημοτική),

[ συγγραφεύς: ο Ηλίας Βουτιερίδης],  

 

/ - 43. «Όταν  μας δαγκώσει το φίδι», (δράμα),

 

/ - 44. «Λυτρωμοί», (δράμα)

 < [ απόσπασμα από την παράθεση της ιδιαιτέρως εκτενούς κρίσης του Γρηγορίου Ξενόπουλου για το συγκεκριμένο θεατρικό:

«  Η σκηνή τέλος στην εκκλησιά, τη Μεγάλη Πέμπτη το βράδυ, με την περιφορά του Εσταυρωμένου και με την αρπαγή των κοριτσιών από τους στρατιώτες, είναι το εξωφρενικότερο πράγμα που φαντάστηκε ποτέ συγγραφεύς!  Όλα τ΄ άλλα, το κάτω-κάτω μπορεί νάγειναν κάποτε στον κόσμο. Ακόμα κι’ ομαδική αυτοκτονία με δηλητήριου του Β’ μέρους.» ] >

 

/ - 45. «Η αράχνη»,

[ συγγραφεύς: ο Σπύρος Γ. Αλφαράς],

< εκδόθηκε αυτοτελώς σε βιβλίο:

Σπύρος Γ. Αλφαράς, «Η Αράχνη» (Δράμα πρωτότυπον κοινωνικόν εις πράξεις τρεις), τύποις Δ. Διαλησμά, Κοραή 11, Αθήναι, (σ. 48). (χ.χ.ε.) >

 

/ - 46. «Δεν σκότωσα άνθρωπο», (δικαστικό δράμα),

 

/ - 47. «Το μοντέλο»,

[ συγγραφείς: Αντώνης Γούναρης – Ιωσήφ Σαγιάς],

< Να μην συγχέεται με το ομότιτλο εκδοθέν ενωρίτερα τρίπρακτο δράμα του Κωστή Μπαστιά

/ - 1922: Κωστής Μπαστιάς, «Το Μοντέλο», (δράμα σε μέρη τρία), Ζηκάκης, Αθήναι, (σ. 104).

  Το συγκεκριμένο υποβληθέν θεατρικό έργο στον Σταθάτειο διαγωνισμό εκδόθηκε αυτοτελώς στα 1945

/ - 1945: Αντώνης Γούναρης – Ιωσήφ Σαγιάς, «Το μοντέλλο». Αθηναϊκή Θεατρική Βιβλιοθήκη, Αθήναι. >

 

/ - 48. «Δαναϊδες», (τραγωδία),

[ συγγραφεύς: ο Νικόλαος Λιβαδάς],

 

/ - 49. «Αλέξης Λουκίδης»,

 

/ - 50. «Τζιτζικοφωλιά», (κωμωδία),

< [ απόσπασμα από την παράθεση της κρίσης του Γρηγορίου Ξενόπουλου για το συγκεκριμένο θεατρικό:

«Σατυρίζει τα Καλλιστεία και διάφορα άλλα κοινωνικά της εποχής».] >

 

/ - 51. «Αλάριχος», (έμμετρο ιστορικό δράμα),

[ συγγραφεύς: ο Αλέξανδρος Γαλανός],

 

/ - 52. «Δύο αγάπες»,

 

/ - 53. «Τα τρία αγριολούλουδα»,

 

/ - 54. «Νικημένος θάνατος»,

[ συγγραφεύς: ο Πέτρος Βασιλειάδης],

 

/ - 55. «Ο δάγκειος»,

 

/ - 56. «Ανάμεσα στους ανθρώπους», (δράμα),

[ συγγραφεύς: ο Θεόδωρος Συναδινός]

 < Ας προσεχθεί η εγκωμιαστική κριτική του Μιλτιάδη Λιδωρίκη και, η άκρως αντίθετη, αρνητική έως απορριπτική κριτική του Γρηγορίου Ξενόπουλου, για το συγκεκριμένο θεατρικό έργο.

     Ο Γρηγόριος Ξενόπουλος στο μετέπειτα τμήμα της κριτικής του παρουσιάσεως, αφού πρώτα απορρίψει το συγκεκριμένο θεατρικό, μετά αναφέρει και ενδεχομένως κάποια θετικά στοιχεία που θα μπορούσε να είχε εάν αυτό παρουσιαζόταν μπροστά σε κοινό.

   Συγκεκριμένα δες στην προαναφερθίσα εργασία των Κυριακής Πετράκου και Διονύση Μουσμούτη (2008) στις σελίδες 93-96. >

 

/ - 57. «Σονάτα σε Λα», (τετράπρακτο),

 

/ - 58. «Η Σωφρονία»,

 

/ - 59. «Ο προφήτης»,

 

/ - 60. «Ενώ το πλοίο ταξιδεύει»,

[ συγγραφεύς: η Γαλάτεια Καζαντζάκη],

 

/ - 61. «Απολογία ψυχής [ -ή- ]  Ένα Όνειρον»,

 

/ - 62. «Ο ιδεολόγος»,

[ συγγραφεύς: ο Ηλίας Βουτιερίδης],  

< [ απόσπασμα από την παράθεση της κρίσης του Γρηγορίου Ξενόπουλου:

« Ο άνθρωπος που θέλει το καλό των ομοίων του και που γι’ αυτό γίνονται όλοι εχθροί του: Ο εχθρός του λαού {(ενν. του Ερρίκου Ίψεν)}. Στη θεατρική μας λογοτεχνία έχουμε ένα τέτοιο έργο: το Φάρο του κ. Σ. Ποταμιάνου».

 Για το συγκεκριμένο θεατρικό έργο δες τη μελέτη με εισαγωγή και ανάλυση του Γιώργου Πεφάνη.

/ - Γιώργος Π. Πεφάνης, «Ένα άγνωστο έργο του Ηλία Βουτιερίδη: Ο ιδεολόγος», Παράβασις 5, Ergo, Αθήνα, (σ. 227-278). ] >

 

/ - 63. «Ο τρελλός», (δράμα),

 

/ - 64. «Το ξύπνημα [ -ή- ] Αμαρτίαι γονέων»,

[ συγγραφεύς: ο Αλέκος Λιδωρίκης (πιθανότατα)]

< To ηθογραφικό ονειρόδραμα σε τρεις πράξεις τέσσερες εικόνες του Αλέκου Λιδωρίκη παραστάθηκε στα 1940, θερινή περίοδο, από τον θίασο Μαρίκας Κοτοπούλη στο θέατρον «Λυρικόν». Ο άλλος τίτλος του έργου είναι «Αμαρτίαι γονέων».   > 

 

/ - 65. «Πίσω από το φως», (δράμα),

 

/ - 66. «Η μελαγχολία»,

 

/ - 67. «Ο Μυροβλήτης», (θρησκευτικό δράμα),

< [ - a). απόσπασμα από την παράθεση της κρίσης του Γρηγορίου Ξενόπουλου για το συγκεκριμένο θεατρικό έργο:

« Πάντως είναι έργο πιο σοβαρό, πιο άρτιο, και πιο μελετημένο από τον Άγιο Δημήτριο του μακαρίτη Πλάτωνoς Ροδοκανάκη. »

/ - b.) Όπως επισημαίνει στη σημείωση 43 η Κυριακή Πετράκου, αναφερόμενη στο θεατρικό του Πλάτωνα Ροδακανάκη: « Ο Άγιος Δημήτριος του Πλάτωνος Ροδοκανάκη είχε βραβευτεί στον Αβερώφειο διαγωνισμό του 1918». (βλ. Κυριακή Πετράκου, «Οι θεατρικοί διαγωνισμοί 1870-1925»,

 

/ - 68. «Αγαμέμνονας»,

 

/ - 69. «Άννα»,

 

/ - 70. «Χαμένες γυναίκες»,

 

/ - 71. «Η πλεκτάνη»,

 

/ - 72. «Κύπρις», (έμμετρο, πατριωτικό δράμα [για την Κύπρο]),

 

/ - 73. «Αόρατα δεσμά», (σε δημοτική),

 

/ - 74. «Ο άνθρωπος με τα γαλάζια ρούχα»,

[ συγγραφεύς: ο Γιώργος Βαλταδώρος],

 

/ - 75. «Ο σταυρός της αγάπης»,

 

/ - 76. «Ο μεταπολεμικός Οδυσσέας»,

 

/ - 77. «Οι τελευταίοι», (δράμα),

< [ απόσπασμα από την παράθεση της κρίσης του Γρηγορίου Ξενόπουλου για το συγκεκριμένο θεατρικό:

 «Μου θύμισε τον Τρίτο μου. Εκεί ο σύζυγος σκοτώνεται για να ενωθούν οι αγαπημένοι, ενώ εδώ {(Οι Τελευταίοι)} σκοτώνεται η σύζυγος. Αλλά κι’ αυτή τις ίδιες λέξεις ακριβώς μεταχειρίζεται: “Είμαι η Τρίτη, η περιττή”.» ] > 

/ - Υποσημείωση:

/ - Γρηγόριος Ξενόπουλος, «Ο Τρίτος» (1895), (δίπρακτο δράμα)

< Το ψυχολογικό δράμα του Γρηγορίου Ξενόπουλου «Τρίτος» ανέβηκε επί σκηνής από τον θίασο του Νικολάου Λεκατσά στα 1895 [ πρεμιέρα: 3 Δεκεμβρίου 1895].>

 

/ - 78. «Η εκδίκηση του δημίου»,

 

/ - 79. «Μεσ’ την ανεμοζάλη»,

 

/ - 80. «Μια θεατρίνα»,

[ συγγραφεύς: ο Γιάννης Θεοδωρίδης],

 

/ - 81. «Ο υιός του ανθρώπου»,

 

/ - 82. «Ο ατέλειωτος δρόμος»,

[ συγγραφεύς: Δημήτριος Ιωαννόπουλος].

 

/ - 83. «Για πάντα», (τρίπρακτο)

[ βασικό μοτίβο: η μηχανή του χρόνου ],

 

/ - 84. «Η Ντάμα Σπαθί», (τρίπρακτο ερωτικό δράμα),

[ συγγραφεύς: ο Χρήστος Γιαννακόπουλος]  

 

/ - 85. «Ο αντιφωνητής μίλησε», (ιστορικό βυζαντινό δράμα, σε δημοτική),

[ συγγραφεύς: ο Άγγελος Σημηριώτης],

[ Βυζαντινό δράμα σε μέρη 4 και εικόνας 8 {(εκδραματιζόμενο)} στα 1033 με υπόθεσι την ιστορία του Ρωμανού του Ε’ τρίτου Αυτοκράτορος του Βυζαντίου και το ανέβασμα στο θρόνο του Μιχαήλ του Τετάρτου του Επιληπτικού. ]

[ Ο άλλος τίτλος του έργου είναι: «Ζωή η Πορφυρογέννητη» ]  

 

/ - 86.  «Υπόθεση αγάπης, κρασιού και θανάτου»,

 

/ - 87. «Μεταπολεμικές λόξες»,

 

/ - 88. «Η αγάπη εις θάνατον»,

 

/ - 89. «Σαν τη φλόγα»,

/ - 90. «Σπίτια που σείονται».

     Λόγος Έμφρων

logosemfron.blogspot.com