Νίκος Βέης,
«Το Ανδρονικόπουλο, επύλλιον του ακριτικού
κύκλου εκ Μονεμβασιακού χειρογράφου»
άρθρο
1904
δημοσίευση
περ. « Ακρίτας »
ΤΟ ΑΝΔΡΟΝΙΚΟΠΟΥΛΛΟ
ΕΠΥΛΛΙΟΝ ΤΟΥ ΑΚΡΙΤΙΚΟΥ
ΚΥΚΛΟΥ
εκ
Μονεμβασιακού χειρογράφου
Δύο
επύλλια, ο «υιός του Ανδρονίκου» και ο
«Αρμούρης»,
προδήλως φαίνονται τα
προγενέστερα πάντων των δημοτικών ασμάτων των
περιστρεφομένων περί τον μεγασθενή Διγενήν Ακρίταν,
τον εθνικόν ημών ήρωα
κατά τους μέσους αιώνας, τον Ηρακλή ούτως ειπείν
του Βυζαντίου,
του όποιου την ανυπέρβλητον ρώμην και
τους απαραμίλλους άθλους,
«τα μαχητά
με τα στοιχιά»
και «τα
παλέμματα με το Χάρο», αφηγούνται μετά χάριτος απερίττου
και μεγάλης πλαστικότητος εικόνων υπέρ τά χίλια δημώδη άσματα
μέχρι της σήμερον
φερόμενα ανά το
στόμα του
Ελληνικού λαού.
Αμφότερα
τα επύλλια
ταύτα διεσώθησαν εν χειρόγραφοις.
Τον Αρμούρην εξέδωκεν το πρώτον τω 1877 εκ κώδικος
της εν Πετρουπόλει Αυτοκρατορικής βιβλιοθήκης ο μακαρίτης
Γαβριήλ
Δεστούνης μετά προλεγομένων και ρωσσικής μεταφράσεως.
Το δε έτερον επύλλιον ο υιός του
Ανδρονίκου, εν
ω εκτίθενται
η γέννησις, τα
πρώτα άθλα του Δηγενή
Ακρίτα και η αναγνώρισις αυτού υπό
του πατρός του, εξεδόθη το πρώτον υπό του ημετέρου Σπυρίδωνος
Ζαμπελίου, μετά τινων αισθητικών
επ' αυτού
παρατηρήσεων.
Μετά ταύτα εξεδόθη
υπό του Max Büdinger
μετά γερμανικής
μεταφράσεως,
υπό του Wilhelm Wagner, και δις ορθώτερον υπό του αοιδίμου φίλου μου Emile Legrand παρασχόντος και αριστοτεχνικήν αυτού μεταφοράν εις την γαλλικήν
επανειλημμένως δημοσιευθείσαν.
Ο δε Αθανάσιος Σακελλάριος απεθησαύρισε
πολύτιμον παραλλαγήν του προκειμένου άσματος εκ της ζώσης των Κυπρίων φωνής. [: Τα Κυριακά, τόμ. Β’, Εν Αθήναις, 1891, σ. 9
κ.ε. ]
Επί πάσι δημοσιεύω και εγώ (: ο
Νίκος Βέης) τον υιόν του Ανδρονίκου κατά τι όντως πολύτιμον χειρόγραφον, όπερ
μετ’ άλλων πολλών απεκόμισα εκ Μονεμβασίας.
Το χειρόγραφρον τούτο είναι
γεγραμμένον αν μή κατά τα τέλη του ΙΗ’ πάντως όμως κατά τα πρώτα έτη του ΙΘ’
αιώνος.
Εν τω ημετέρω χειρογράφω [: της Μονεμβασίας]
το επύλλιον «ο υιός του Ανδρονίκου» υπάρχει
πληρέστερον, διότι οι στίχοι 63 κ.ε. ελλείπουσιν όλως δι’ όλου παρά τοις άλλοις
εκδόταις. Και μόνον παρά Σακελλαρίω υπάρχουσιν, αλλ’ όλως παρηλλαγμένοι. Κατά
δε τα λοιπά ελαχίστας και επουσιώδεις έχει διαφοράς προς τας άλλας εκδόσεις και
μάλιστα προς τας του Emile Legrand. Η δε επιγραφή «Ανδρονικόπουλλο», ην και εγώ διετήρησα, φέρεται εν
τη αρχή του άσματος γεγραμμένη δια μολυβδίδος.
[ το
άρθρο του Νίκου Βέη, «Το Ανδρονικόπουλλο» δημοσιεύθηκε στο περ. «Ακρίτας»,
Αθήναι, Έτος Α’, τεύχος 1ον, 1 Μαρτίου 1904,
σ. 23-26
Εδώ μόνον τα εισαγωγικά του άρθρου, με
ελάχιστες αφαιρέσεις, χωρίς όμως το κείμενον του συγκεκριμένου επυλλίου, και
χωρίς τις σημειώσεις. ]
(
το πρωτότυπο σε πολυτονικό )
ηλεκτρονική δνση του
αντίστοιχου τεύχους
του περ. «Ακρίτας»:
Τεύχος
1 (1 Μαρτίου 1904) (3.224Mb)
Λόγος Έμφρων