Μαρία Ιωάννου
« Θεατρική κίνησις στην πόλιν της Αμμοχώστου
από του 1898-1952
»
αποσπάσματα από άρθρο
γραφή: 1952
δημοσίευση (1974) περ. « Πνευματική
Κύπρος »
«
Θεατρική
κίνησις
στην πόλιν της Αμμοχώστου
από του 1898-1952 »
Η πόλις της Αμμοχώστου το 1898 ήταν ένα
μικρό χωριό πολύ περιωρισμένο, επομένως χωρίς θεατρική ζωή και χωρίς καμμιά
εκδήλωσι Τέχνης.
Το 1898 χάρις σε μερικούς προοδευτικούς
πατέρες που επέτρεψαν στα μικρά κοριτσάκια τους να λάβουν μέρος σε παράστασιν
επαίχθηκε το έργο «Φόρεμα της Κυρίας»
από τας εξής δίδας Χρυσάνθην Πατίτσα, Ελένην Γ. Χατζηπέτρου, Κλεοπάτραν
Παϊσίου, Ελένην Ν. Παπαδοπούλου, Μαργαρίταν Ευαγγ. Λοϊζου.
Το 1904 επαίχθηκε το έργον η «Συνείδησις» από τας εξής δίδας
Μαργαρίταν Ευαγγ. Λοϊζου, Μαρίτσαν Κουρρή, Κατίναν Αχιλλέως Πετρίδη και
Χαριτίνην Κουππή.
Το 1912 κατά διδασκαλίαν της Περσεφόνης Χ.
Παπαδοπούλου, εδιδάχθη το έργον «Συνείδησις» και επαίχθη από τας εξής
μαθητρίας της τότε Η΄ τάξεως του Ανωτέρου Παρθεναγωγείου Αμμοχώστου, Μαρίαν Γ.
Μιχαηλίδου, Αθηνάν Σώχου, Αναστασίαν Θ. Μιχαηλίδου, Κατίναν Μήτσιγγα και Μαρίαν
Ανδρέου.
Κατά την εποχήν αυτήν και ίσως και 2-3 χρόνια
ενωρίτερον υπό την ηγεσίαν του Μιλτιάδη Σιακαλλή εκ Λάρνακος δίδεται αρκετή
ώθησις στο ερασιτεχνικό θέατρο και 3-4 θέατρα παίζονται στην πόλιν της Αμμοχώστου από τους εξής: Νικ.
Νικολαϊδην (Παπατράκαν), Γιώργον Φεσάν, Πρόδρομον Παπαδόπουλον, Αντώνη
Δημητρίου και άλλους. Επειδή δε κανένα κορίτσι δεν ανέβαινε στην σκηνή τα
γυναικεία πρόσωπα των έργων υποδύονταν άνδρες !
Και
φθάνομεν στο 1917. Κατά το έτος αυτόν με πρωτοβουλίαν της δίδος Μαρίας Ανδρέου
αποφασίζεται να παιχθή δράμα και ως τοιούτον εκλέγεται υπό του Μιλτιάδη
Σιακαλλή «Ο Χορός του Ζαλόγγου» του
Σπυρίδωνος Περεσιάδη. Το έργον εδιδάχθη υπό του Μιλτιάδη Σιακαλλή.
Το έργον επαίχθη από τα εξής πρόσωπα: Μαρίαν
Ανδρέου, Δέσποιναν Ι. Χατζημιχαήλ, Ελένην Ραγουζαίου, Μιλτιάδην Σιακαλλήν (δικηγόρον),
Πολύβιον Α. Παπαδόπουλον, Ευαγόραν Παπανικολάου (μετέπειτα ιδρυτήν της εφημερίδος
«Πρωτεύουσα»), και Νικόλαον Νικολαϊδην (Πατατράκαν).
Ως δεύτερον έργον εις το ίδιον έτος (1917)
παίζεται η «Σκλάβα» του Σπυρίδωνος Περεσιάδη,
πάλιν κατά διδασκαλίαν του Μιλτιάδη Σιακαλλή, και με όλα τα ανωτέρω πρόσωπα και
με προσθήκην της Άννας Π. Παπαδοπούλου.
Παίζεται η «Γαλάτεια»
του Σπυρίδωνος Βασιλειάδη [: πεντάπρακτη τραγωδία σε πεζό λόγο και αρχαϊζουσα,
(1871)] με πρωταγωνίστριαν την Μαρίαν
Ανδρέου και με τα εξής ανδρικά πρόσωπα: Μιλτιάδην Σακαλλήν, Νικόλαον
Νικολαϊδην, Πολύβιον Παπαδόπουλον.
Παίζεται κατά συνέχειαν η «Γκόλφω» του
Σπυρίδωνος Περεσιάδη με πρωταγωνίστριαν την δίδα Αγγελικήν Χριστοπούλου και τους
κ.κ. Μιλτιάδην Σακαλλήν, Νικόλαον
Νικολαϊδην, Πολύβιον Παπαδόπουλον, την δίδα Μαρίαν Ανδρέου, την δίδα Ελέγκω Σιούκρη.
Παίζεται «η Πατρίδα»
του Σπυρίδωνος Περεσιάδη με τ’ ανωτέρω πρόσωπα.
Παίζεται «Ο Μαύρος
Καβαλλάρης» με πρωταγωνιστήν τον κ. Πολύβιον Παπαδόπουλον.
Επακολούθησαν τα έργα «Κοινωνικός θάνατος»
του Ιταλού συγγραφέως Γιακουμέττη με πρωταγωνιστήν τον Μιλτιάδην Σιακαλλή και
εκτελεστάς τας δίδας Μαρίαν Ανδρέου, Ελέγκω Σιούκρη και τον κ. Νικόλαον Νικολαϊδην.
Επίσης μία κωμωδία με εκτελεστάς τον Ευαγόραν
Παπανικολάου και τας δίδας Μαρίαν Ανδρέου και Ελέγκω Σιούκρη.
Επηκολούθησαν ο «Αγαπητικός
της βοσκοπούλας» [του Δημητρίου Κορομηλά] με πρωταγωνίστριαν την
Μαρίαν Ανδρέου και ανδρικά πρόσωπα τ’ ανωτέρω και τον κ. Παύλον Αντωνιάδην.
Επαίχθη η «Στέλλα Βιολάντη» του Γρηγορίου
Ξενοπούλου με πρωταγωνίστριαν την Αγγελικήν Χριστοπούλου και εκτελεστάς την
Μαρίαν Ανδρέου, Μιλτιάδην Σιακαλλή, Πολύβιον Παπαδόπουλον, Χριστάκην Χριστόπουλον.
Το 1922 επαίχθη ο «Γιός του Ίσκιου» του
Σπύρου Μελά με πρωταγωνίστριαν την Μαρίαν Ανδρέου και εκτελεστάς τον εκ
Λευκωσίας Άγγελον Παπαδόπουλον, Αναστάσην Οικονομίδην, Πολύβιον Παπαδόπουλον.
Το 1928 επαίχθη το αρχαίο δράμα του Σοφοκλέου
«Αντιγόνη» κατά διδασκαλίαν του κ. Πολυβίου Παπαδοπούλου με πρωταγωνίστριαν την
Μαρίαν Ανδρέου. Την Ισμήνην υπεδύθη η Ιωάννα Χρυσοστόμου. Τον Κρέοντα έπαιξεν ο
κ. Αναστάσης Οικονομίδης (καθηγητής της Γυμναστικής εν τω Γυμνασίω Αμμοχώστου).
Τον Τειρεσίαν ο κ. Ι.Θ. Ιωάννου (έμπορος), τον φύλακα ο κ. Κυριάκος Κατσαμπάς
(έμπορος), τον Α΄ Κορυφαίον ο κ. Πιετρώνης (ιατρός), τον Β΄ Κορυφαίον ο κ.
Χάβας. Την Ευρυδίκην η εκ Λευκωσίας δνίς Πολυξένη Ιωαννίδου. Τα χορικά εδίδαξεν
ο μουσικός της πόλεως Δ. Δημητριάδης, εψάλησαν εις την αρχαίαν γλώσσαν και
ορχήστρα από τους κ.κ. Λουκήν Αττεσλήν, Τ. Μέντζην κλπ. Συνώδευαν αυτά.
Τον Μάϊον του 1930 παίζεται από τον ερασιτεχνικόν
όμιλον του Λ.Ε.Α. (Λυκείου Ελληνίδων Αμμοχώστου) το έργον «Η
συνάντησις της Ναυσικάς και του Οδυσσέως» με τους εξής εκτελεστάς:
Αυγήν Ιακωβίδου, Κατίναν Σπυρίδωνος, Σοφίαν Ιακώβου, Ελένην Χριστοφόρου και
Αναστάσην Οικονομίδην.
Τον Μάϊον του 1931
παίζεται το αρχαίο δράμα του Ευριπίδη «η Ιφιγένεια εν
Ταύροις» κατά διδασκαλίαν της Μαρίας Π. Ιωάννου με πρωταγωνίστριαν
την ίδια (ως Ιφιγένειαν) και με εκτελεστάς την Αυγούλαν Ιακωβίδου ως Αθηνάν, ως
πρώτην κορυφαίαν την Χρυσάνθην Ιωάννου, ως δεύτερην κορυφαίαν την Λουϊζα
Παπαδοπούλου, τον κ. Νικήν Σ. Μιχαηλίδην ως Θόαν, τον κ. Αναστάσην Οικονομίδη
ως Ορέστην και τον κ. Γ. Σπανόν ως Πυλάδην. Τα χορικά εδίδαξε ο Δ. Δημητριάδης.
Στις 7 Μαίου 1938 παίζεται το αρχαίο δράμα
του Ευριπίδη «Εκάβη» με πρωταγωνίστριαν
την Ιόλην Σοφοκλέους, και εκτελεστάς την Λούλαν Πιπέρη, Αθηνούλα Κοκκίνου, Άλκη
Ευσταθίου, Χάρην Χατζηκυριάκου, Παύλον Πέτρου, Δαγκλήν Ιακωβίδην, Νίκον
Κόκκινον. Τα χορικά εμελοποιήθησαν υπό του Κλεοβούλου Αρτεμίδη.
Τον Μάϊον του 1940 επαίχθησαν τρία μονόπρακτα
από τον ερασιτεχνικόν όμιλον Λ.Ε.Α. (Λυκείου Ελληνίδων Αμμοχώστου): «Μέσα στου τίμιους» της Πετρούλας
Ψηλορείτη (Γαλάτειας Καζαντζάκη).
«Ο
γυρισμός του ναύτη» του Andre Theorie.
«Ο
κύριος ταξιδεύει χωρίς αποσκευές» του Σύλβιου (Ανδρέα Παπαδόπουλου)
με εκτελεστάς τα εξής
πρόσωπα: Ναταλίαν Μιχαηλίδου, Μαρίαν Πιπέρη, Μαρούλαν Κουντούρη, Λουκίαν
Νεοφύτου, Βασιλική Ρούσσου, Αθηνούλαν Κοκκίνου, Λούλλαν Πιπέρη, Λουκήν Σαββίδην,
Στέλιον Πιπέρην και Φώτον Χατζησωτηρίου, Τάκην Ορφανίδην, Αχιλλέαν Ιωάννου,
Δαγκλήν Ιακωβίδην.
Επίσης επαίχθη το έργον «Τριαντάφυλλα
όλο τον χρόνον».
Παραλλήλως προς αυτά ο κ.Φώτος Χατζησωτηρίου
συνέγραψε τα εξής έργα και τ’ ανεβίβασεν:
18 Απριλίου 1942 «Προσφυγόπουλα στην Κύπρο».
21 Νοεμβρίου 1942 «Συνηθισμένη Ιστορία».
19 Νοεμβρίου 1944 «Άνθρωποι που δεν φταίξανε».
Επίσης την 28ην Φεβρουαρίου 1945 το έργον του
Michael
Artisimbastsef «Ο Πόλεμος».
Το
1948 παίζεται το αρχαίο δράμα του Ευριπίδη η «Ιφιγένεια
εν Αυλίδι» με πρωταγωνίστριαν την Ελένην Σ. Μιχαηλίδου.
Στις 5 Ιουλίου του 1950 παίζεται στο στάδιον «Ευαγόρας»
το αρχαίο δράμα του Σοφοκλέους «Αντιγόνη» με πρωταγωνίστριαν τηνΛούλαν Πέτρου
(ως Αντιγόνη), την Ιλιάναν Κ. Δημητρίου (ως Ισμήνη), την Ρήνα Κελβέρη (ως
Ευρυδίκη), τον Λουκήν Σαββίδην (ως Κρέοντα), τον Γιάγκον Π. Παπαδόπουλον (ως
φύλακα), τον Ανθούλην Αττεσλήν (ως άγγελον), τον Νυμφάκην Νεοφύτου (ως Αίμονα).
Το έργον εδίδαξεν η Μαρία Π. Ιωάννου και
ο Λουκής Σαββίδης, και τα χορικά ο Γ. Αρβανιτάκης.
Το Λύκειον Ελληνίδων Αμμοχώστου ανεβίβασε το
1951 εις μνήμην Γρηγορίου Ξενοπούλου 2 πράξεις από τον «Ποπολάρον»
και «Στέλαν Βιολάντη».
[ το άρθρο της Μαρίας
Π. Ιωάννου
δημοσιεύθηκε στα 1974, «Πνευματική
Κύπρος»,
Χρ. ΙΕ΄, αρ. 171. ]
( το πρωτότυπο σε πολυτονικό )
( εδώ έχουν αφαιρεθεί ελάχιστα χωρία του
άρθρου)
Η Μαρία Ιωάννου ( 1895-1970
)
Από τον αφιερωματικό
τόμο
«
Τιμή στην Μαρία Π. Ιωάννου »,
«Πνευματική
Κύπρος», Λευκωσία, 1997.
Λόγος Έμφρων