Κωνσταντίνος Πέρβελης:
θεατρικός
συγγραφέας, θιασάρχης και πεζογράφος
η έκπληξη των
αγνοηθέντων
Στοιχεία για τον Κωνσταντίνο Πέρβελη,
θιασάρχη, ηθοποιό, θεατρικό συγγραφέα και πεζογράφο, Αθηναίο όπως δηλώνει ο
ίδιος στην καταγωγή, μπορεί να αναζητήσει κανείς σε άρθρα της Κωνσταντίνας
Ριτσάτου, που μάλλον πρώτη ανέσυρε από τη λήθη τον συγκεκριμένο δημιουργό καθώς
οι προηγηθείσες πριν τις έρευνές της πληροφορίες για αυτόν ήταν διάσπαρτες και
ελάχιστες, όπως επίσης και σε άρθρα της Αναστασίας Τσαπανίδου, τα περισσότερα
εκ των οποίων διαθέσιμα στο διαδίκτυο.
Θεατρικά έργα:
1877: Κωνσταντίνος Σ. Πέρβελης, «Ή με παίρνεις ή σε σκοτώνω: κωμωδία εις
πράξεις δύο», [εκδίδοται δαπάνη Αριστείδου Λέκα], εκ του τυπογραφείου
«Μέντορος», Εν Αθήναις, (θεατρικό) (έκδοση)
1887: Κωνσταντίνος Σ. Πέρβελης, «Ο δραματουργός. (Τραγωδία πρωτότυπος
εις πράξεις πέντε – εικόνας έξ. Διδαχθείσα το πρώτον εν Οδησσώ τη 16 Απριλίου
1887)», τύποις Ν. Χρυσογέλου, Εν Οδησσώ, (θεατρικό) (έκδοση) (παράσταση)
< σημείωση: Τα πρόσωπα του έργου και η τοποθέτηση της σκηνής από το
άθρο της Κωνσταντίνας Ριτσάτου
«Εθελούσια
θύματα, πρόμαχοι της μελλούσης ευημερίας της εθνικής σκηνής» στο περ. «Σκηνή», τχ. 10
(2018) ιδίως τις σελίδες 70-71:
«Στο
θεατρικό έργο του Κωνσταντίνου Πέρβελη τον «Δραματουργό», ο Πελίνης είναι «διευθυντής του
δραματικού θιάσου».
Τα υπόλοιπα μέλη που συγκροτούν τον θίασο είναι ο Φιορανίνης,
«δραματουργός», η σύζυγός του Ιωάννα, «ηθοποιός», και τέσσερις ακόμα
«ηθοποιοί», ο Πέτρος, ο Αλταρόζας, η Δάφνη και η Ιωσηφίνα.
Η καλλιτεχνική ομάδα συμπληρώνεται με μερικούς ακόμα ανώνυμους
«ηθοποιούς», αλλά και με έναν «τεχνικό της σκηνής», έναν «κομμωτή» και κάποιους
υπηρέτες.
Όλοι οι χαρακτήρες του δράματος βρίσκονται στη Φλωρεντία «ενεστώσα
εποχή», δηλαδή στα τελευταία χρόνια της δεκαετίας του 1880, όταν η πεντάπρακτη
τραγωδία παίζεται για πρώτη φορά στην Οδησσό.
Οι επαγγελματικές ιδιότητες των προσώπων σημειώνονται στον κατάλογο που
συνοδεύει την έκδοση του θεατρικού έργου και η πληροφορία για την πρώτη
παράσταση στην Οδησσό, η οποία ήταν αθησαύριστη μέχρι σήμερα, βρίσκεται στο
εξώφυλλο. >
1888: Κωνστανίνος Σ. Πέρβελης, «Το όνειρον. (δράμα οικογενειακόν
πρωτότυπον, εις πράξεις πέντε – εικόνας έξ.)», τύποις Ν. Χρυσογέλου, Εν Οδησσώ,
(θεατρικό) (έκδοση)
1888: Κωνσταντίνος Σ. Πέρβελης, «Η Γιαννούλα. (δράμα πρωτότυπον εις
πράξεις τρεις, μετά προλόγου εις πράξεις δύο)», τύποις Ν. Χρυσογέλου, Εν
Οδησσώ, (θεατρικό) (έκδοση)
1891: Κωνσταντίνος Σ. Πέρβελης, «Λαϊς η Κορινθία. Τραγωδία εις πράξεις
έξ», εκ του τυπογραφείου Δημητρίου Νικολαέσκου, Κωνστάντσα, (σ. 198),
(θεατρικό) (έκδοση)
<
υποσημείωση: στο εξώφυλλο του εκδοθέντος βιβλίου χρονολογία είναι 1892. Υπάρχει
στο ίδιο βιβλίο εσώφυλλο με χρονολογία 1891.>
< σημείωση
1: τα της Τραγωδίας πρόσωπα:
/ - Λαϊς, η περίφημος εταίρα της Κορίνθου,
/ - Νύμφαι,
εν τη της Λαϊδος ακαδημία ευφραδείας και έρωτος εν Κορίνθω:
/ - Αύρα,
/ - Καλλιστώ,
/ - Λευκοθέα,
/ - Βακχίς,
/ - Νάννιον,
/ - Ασπασία, η χήρα του μεγάλου Περικλέους,
/ - Νύμφαι, ακόλουθοι της Ασπασίας:
/ - Καλλιρρόη,
/ - Μελπομένη,
/ - Ερατώ,
/ - Αντιόπη,
/ - Ιππόστρατος ο Θεσσαλός,
/ - Ξενοκράτης, ποιητής, φίλος ΛαΪδος,
/ - Αρίστιππος, ο φιλόσοφος, ο εξ απορρήτων
της Λαϊδος,
/ - Πλάτων, ο θείος,
/ - Διογένης, ο κυνικός,
/ - Ευριπίδης, ο τραγικός,
/ - Ξένοι κολλημένοι παρά τη Λαϊδι:
/ - Βρούτος,
/ - Δάτις,
/ - Σκόπας, ο γλύπτης,
/ - Απολλώνιος, βασιλεύς, μέγας ιεροφάντης εν
τοις Ελευσινίοις μυστηρίοις,
/ - Άγραυλος,
/ - Ηρώ, παιδίσκη ιέρεια, (μέλισσα) εν τοις
Ελευσινίοις,
/ - Μυρτίλλος,
/ - Θάλεια, σύζυγος του Ιπποστράτου,
/ - Ανδρομάχη, μήτηρ της.
Επίσης: Νύμφαι, προσκεκλημένοι, στρατιώται,
δορυφόροι, ιέρειαι.
Η σκηνή εν μεν τη Α’, Β’, Ε’ και Στ’ Πράξει εν
Κορίνθω
Η σκηνή εν δε τη Γ’ και Δ’ Πράξει Εν Αθήναις.
>
/ σημείωση 2: Έχει εξώφυλλο με
χρονολογία 1892, τύποις Δημητρίου Νικολαέσκου, Κωνστάντσα, (σ. 98), (θεατρικό)
(έκδοση)
<-πηγή: Ανέμη, Ψηφιακή Βιβλιοθήκη
Νεοελληνικών Σπουδών.
(Στο συγκεκριμένο ιστότοπο «Ανέμη» παρατίθεται ολόκληρο το κείμενο. Κάτι φυσικά το οποίο συγχαίρουμε, και σημειώνουμε ότι υποχρεωτικά θα έπρεπε όλοι οι αντίστοιχοι φορείς που διαθέτουν, διαφυλάττουν, διαχειρίζονται, ελέγχουν ή παρακρατούν παλαιότερα κείμενα, έργα, χειρόγραφα, έντυπα, περιοδικά ή οιουδήποτε τύπου εκδόσεις θα έπρεπε εκ του νόμου και εκ της ηθικής υποχρεώσεως να τα έχουν παραθέσει σε ηλεκτρονική μορφή διαθέσιμα στο διαδίκτυο τοις πάσι, δεδομένου ότι αυτά αποτελούν εθνικό κεφάλαιο και κοινή πολιτιστική κληρονομιά, η οποία δεν ανήκει μόνον εις την μέχρι πρό τινος διαχείρισιν και κατά περίστασιν δημοσίευσιν από μέλη τεχνογνωστικών ελίτ. )
1896: Κωνσταντίνος Σ. Πέρβελης, «Το όνειρον. (δράμα οικογενειακόν
πρωτότυπον εις πράξεις πέντε – εικόνας έξ)», έκδοσις β’, τύποις «Αλβιώνος» Χ.
Κουππά, Εν Λάρνακι, (θεατρικό) (επανέκδοση)
< υπενθύμιση: η α΄ έκδοση στα 1888,
Οδησσός. >
Πεζογραφία:
1874: Κωνσταντίνος Σ. Πέρβελης, «Το μέγαρον Κρέβερ. (μυθιστόρημα
πρωτότυπον)», εκ του τυπογραφείου Νικολάου Ρουσοπούλου, Εν Αθήναις,
(μυθιστόρημα)
<
πηγή: Κωνσταντίνα Ριτσάτου, «Κωνσταντίνος
Σ. Πέρβελης: ένας γνωστός-άγνωστος στην Κύπρου του ύστερου 19ου αιώνα»,
- άρθρο στο περ. «Παράβασις» (Αθήνα,
2017, τόμος 15/2, σελ. 109-125). >
1885: Κωνσταντίνος Σ. Πέρβελης, «Ράκη και σάρωθρον. (μυθιστόρημα
πρωτότυπον)», τύποις Ν. Χρυσογέλου, Εν Οδησσώ, (τετράτομο μυθιστόρημα)
< Η
εκδοτική ολοκλήρωση του συγκεκριμένου τετράτομου μυθιστορήματος του
Κωνσταντίνου Πέρβελη στα 1887. > .
<
αντιγράφω τμήμα του άρθρου της Αναστασίας Τσαπανίδου αναφερόμενα στα
χαρακτηριστικά της γραφής του Κωνσταντίνου Πέρβελη.
Ο τίτλος της ανακοίνωσης: Αναστασία Τσαπανίδου, «Κ.Σ. Πέρβελης: ένας περιφερόμενος λογοτέχνης
και θεατράνθρωπος στα Βαλκάνια του ύστερου 19ου αιώνα» εμπεριέχεται στο συλλογικό τόμο «4ο Συνέδριο των
Νεοελληνιστών Βαλκανικών χωρών», (22-24 Νοεμβρίου 2019, Κομοτηνή) Δημοκρίτειο
Πανεπιστήμιο Θράκης, Περιλήψεις Ανακοινώσεων, Κομοτηνή, 2019.
« Ανάμεσά τους
ξεχωρίζουν η συχνά ιδιότυπη, εκκεντρική και ενίοτε ανατρεπτική γραφή του, η
έφεσή του σε μια αφηγηματική μετα-γλώσσα σπάνια στην εποχή του, καθώς και οι
γόνιμοι εμβολιασμοί της μυθοπλασίας με στοιχεία από τον κόσμο του θεάτρου, που
διοχετεύονται εξίσου στη δομή της (π.χ. η σκηνοθετική διάσταση της αφήγησης και
η μετατροπή του αναγνωστικού κοινού σε θεατρικό), στη θεματική της (π.χ. οι
καλλιτεχνικοί θίασοι και οι εγκληματικές συμμορίες-θίασοι) και στο ιδεολογικό
της περιεχόμενο (π.χ. η υποκριτική τέχνη ως καλλιτεχνική δημιουργία και ως
κοινωνική συμπεριφορά).»
1899: Κωνσταντίνος Σ. Πέρβελης, «Ποτέ μη φταίξης στο χωριό. (Διήγημα
ειδυλλιακόν)», εκ του τυπογραφείου Ι. Πολίτου, Κάϊρο, (Διήγημα)
Λόγος Έμφρων